اگر حجاب واجب است، در ادیان دیگر چرا حجاب وجود ندارد!؟

حجاب در آيين مسيحيّت
انجيل نه تنها در مواضع متعدّد وجوب حجاب و پوشش را تذکر داده است بلکه در برخي از آيات خود کوشيده است، درون انسان را نيز از تمايلات شهواني منزّه سازد و بدين وسيله عفت درون را پشتوانه‌ی مستحکم حجاب برون قرار دهد.
در انجيل مواردي درباره حجاب و مسائل مربوط به آن آمده که فرازهاي ذيل از آن دسته اند.
1. لزوم عفت و خانه نشيني.[1]
2. لزوم پوشاندن موي سر به ويژه در مراسم عبادي.[2]
3. با وقار و امين بودن زن.[3]
4. نهي از نگاه ناپاک به بيگانگان.[4]
در کتاب «زن از نظر حقوق اسلامي» اينگونه آمده است که:
در ميان مسيحيان و اروپائيان، حجاب معمول و متعارف بود و اين عادت تا قرن سيزدهم سخت رايج بود و از آن تاريخ به بعد رو به تخفيف گذاشت.[5]
و نيز در کتاب «زن و رهايي نيروهاي توليد» آمده است که:
در تورات و انجيل به اين مطلب که زنان از روزگار قديم چهره خود را با بُرقع مي پوشانيد اشاره شده است.[6]
جرجي زيدان دانشمند معروف مسيحي مي‌گويد: اگر مقصود از حجاب پوشاندن بدن به وسيلة چادر و روسري و نقاب و امثال آن است، اين موضوع قبل از اسلام و حتي پيش از دين مسيح بوده است و مسيحيت هم در آن تغييري نداده است و تا قرون وسطا در اروپا حجاب معمول بوده است و تا به امروز هم آثار حجاب در اروپا باقي است.[7]
دو مرجع ديني مسيحيت به نام هاي کلْمِنْت و تِرْتوليان در مورد حجاب چنين مي‌گويند: زن بايد کاملاً در حجاب پوشيده باشد و یا آنکه در خانه باشد، زيرا فقط لباسي که او را مي پوشاند مي تواند از خيره شدن چشم ها به سوي او مانع گردد. زن نبايد صورت خود را عريان ارائه دهد تا ديگري را با نگاه کردن به صورتش وادار به گناه نمايد.
براي زن مؤمن عيسوي در نظر خداوند پسنديده نيست که به زيور آراسته گردد و حتّي زيبايي طبيعي آن بايد با اختفا و فراموشي آن، از بين برده شود. زيرا براي بينندگان خطرناک است.[8]
از لابلاي متون تاريخي، چنين به دست مي آيد که زنان اعراب قبل از اسلام داراي حجاب بوده اند: دايرة المعارف لاروس، عرب را از جمله ملت هايي که از قديم، حجاب در آن ريشه داشته، شمرده است.[9]
داستان «فِجار» و جنگي که بين قبيلة قريش و قبيله هوازن بر سر روپوش بلند زني که جوانها خواستند وي صورت خود را نشان دهد، اتفاق افتاد مؤيد اين مطلب است.[10] (نقل کامل اين جريان در کتاب حجاب دراسلام قوام وشنوه اي آمده است.)

حجاب در آيين يهود
بدون شک بايد ريشه و خواستگاه رعايت حجاب از سوي زنان يهود در ادوار تاريخ را در متون مذهبي آنان جستجو نمود.
تورات، کتاب مقدس يهوديان، در موارد متعددي به طور صريح و يا ضمني، حجاب و پوشش زن و مسايل مربوط به آن را مورد تأکيد قرار داده و در برخي از آيات، از واژة «چادر» و «برقع» که به معناي روپوش صورت است نامبرده است. کاربرد اين الفاظ نشانگر کيفيت پوشش زنان يهودي در آن عصر مي‌باشد.
در سفر پيدايش چنين مي‌خوانيم:
و «رفقه» چشمان خود را بلند کرده و اسحاق را ديد و از شتر خود فرود آمد، زيرا که از خادم خود پرسيد اين مرد کيست که در صحرا به استقبال ما مي‌آيد؟ خادم گفت: آقاي من است، پس بُرقع خود را گرفته، خود را پوشانيد.[11]
به گفته‌ی برخي از مراجع ديني يهوديان ايران، منشأ وجوب حجاب در شريعت يهود مستند به همين فقره است.[12]در تورات همچنين آياتي در رابطه با «عدم تشبّه مرد و زن به يکديگر در نوع پوشش بدن»، «در عدم آرايش و غمزه دختران و زنان»، «پرهيز از زنان فريبکار و بيگانه»، «نهي از لمس و تماس با نامحرم»، «حد و کيفيت پوشش زنان يهود»، «وجوب پوشاندن موي سر» آمده است.[13]
«تلمود» يکي از کتابهاي مهم ديني و در حقيقت فقه مدّون و آيين نامه زندگي يهوديان است از جمله قوانيني که در اين کتاب در رابطه با ارتباط زن و مرد مسئله حجاب آمده موارد زير مي‌باشند.
1. لزوم پوشاندن سر از نامحرم.
2. لزوم سکوت زن و پرهيز از هرگونه آرايش.
3. پرهيز از نگاه به مردان بيگانه.
4. لزوم پرهيز از حرام تحريک آميز.
5. اجتناب از نگاه به نامحرم توسط مردان.[14]

حجاب در آیین زرتشت
با کندوکاو در تاريخ ايران باستان و آثار بجاي مانده از آن دوران که اغلب مردم شان کيش زرتشت داشتند چنين بدست مي‌آيد که زنان ايران از ديرباز حجاب و اخلاق نيکو و پاکدامني‌شان زبانزد همه بوده است و اين حقيقت نيز روشن مي‌شود که با ورود اسلام به ايران، حجاب وارد ايران نشده است بلکه بانوان ايران از قديم الايام حجاب داشته اند. در تاريخ آمده است که:
هنگامي که سه تن از دختران کسري (شاهنشاه ساساني) را به همراه غنائم فراوان نزد عمر آوردند وي دستور داد با آوازي بلند روي آنان فرياد کشند که پوشش از چهره برگيرند تا مسلمانان آنها را ببينند و خريداران بيشتر با پول زيادتري پيدا شوند.
دوشيزگان ايراني از برهنه کردن صورت خودداري کردند، و يک مشت بر سينة نماينده عمر زدند و آنان را از خود دور ساختند.[15]
ويل دورانت دربارة حجاب زنان ايران مي نويسد:
در نقشهايي که از ايران باستان برجاي مانده هيچ صورت زن ديده نمي شود.[16] اين نقشها نشان مي‌دهد که زنان داراي حجاب، مخصوصاً با چادر بوده اند.
نويسندة کتاب پوشاک باستاني ايرانيان در اين رابطه مي نويسد:
تاريخ نويسان دربارة پوشاک آن زمان اکثراً به سکوت گذرانده اند .... با اين وصف از روي برخي نقوش که از آن زمان به جاي مانده، به زناني از اين دوره بر مي خوريم که از پهلو بر اسب سوارند، اينان چادري مستطيل بر روي همة لباس خود افکنده اند و در زير آن يک پيراهن دامن بلند، و زير آن نيز يک پيراهن ديگر بلند تر تا به مچ پا نمايان است.[17]
با اين حال لباس مذهبي زرتشتيان در حال حاضر نشان دهندة وجود حجاب در دين زرتشت است. زرتشتيان داراي جامه ويژه‌ای مذهبي هستند که هر فرد پسر يا دختر، پس از رسيدن به سن پانزده سالگي، بايد آن را به تن نمايد. بگونه اي که نپوشيدن آن جامه‌ی مذهبي باعث ايجاد ديو «در وج ناسو»[18] شمرده است.
اين لباس «سدره و کشتي» نام دارد و کيفيت آن، که مي تواند پوشش کاملي براي زنان به حساب آيد. تمام بدن را مي پوشاند. و از نظر زرتشت بر هر يک از مرد و زن واجب است که هنگام انجام مراسم عبادي و نيايش، سر خود را بپوشانند. بنا به گفتة مؤبد «رستم شهرزادي» پوشش زنان بايد به گونه اي باشد که هيچ يک از موهاي سرزن از سرپوش بيرون نباشد درخرده اوستا به طور صريح چنين آمده است:
«همگان نامي ز تو برگوييم و همگان سر خود را مي پوشيم آنگاه به درگاه دادار اهورا مزدا نماز مي کنيم»[19]
بنابراين حجاب در کيش زرتشت مانند ساير اديان وجود داشته است و اين يک ضرورت اجتماعي است که آيين‌هاي آسماني به آن توجه کرده اند و مورد تأکيد قرار داده اند، هرچند که عده اي از تعاليم ديني خود سرپيچي مي کنند و رو به سوي بدحجابي و بي حجابي مي آورند.
پس حجاب نه تنها در دين اسلام بلکه در ساير اديان بخصوص در دين مسيحيّت مورد تأکيد قرار داده شده است. اما اينکه چرا در اروپا و بعضي از کشورهاي ديگر که خود را پيرو حضرت عيسي ـ عليه السّلام ـ مي دانند اين همه برهنگي و بي بندوباري از جانب بسياري از زنان مشاهده مي شود، عوامل ديگري دارد که به برخي از آنها اشاره مي شود:
1. همان طوري که در بين مسلمانان بعضي از افراد به قرآن کريم و احاديث پيامبر اکرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ و ائمة اطهار ـ عليهم السّلام ـ عمل نمي‌کنند و در ظاهر مسلمان هستند، در بين مسيحيان و دیگر ادیان هم افراد بسيار هستند که ادعاي پيروي از دین شان را دارند. ولي در عمل از هوا و هوس خود پيروي نموده و هيچ نوع پايبندي به دین و احکام آن ندارند.
2. از زماني که اروپا از نظر علم و صنعت رشد چشمگيري پيدا کرد به همان نسبت از دين و مسائل معنوي دور شد و رواج فساد و برهنگي در بين بسياري از زنان آنها يکي از آثار اين تحول مي باشد و اين موضوع اختصاصي به اروپا ندارد بلکه کشورهاي اسلامي هم در معرض اين تهاجم فرهنگي قرار دارد و اگر با رشد صنعت به رشد معنويت جامعه فکر نشود به درد و بلاي اروپا مبتلا خواهند شد.[20]
بعد از اين پاسخ اجمالي در باره حجاب سایر ادیان، اينک به قسمت اول سؤال یعنی حکمت وجوب و تاکید حجاب زنان در اسلام مي پردازيم.
استاد شهيد مرتضي مطهري ـ رحمة الله عليه ـ در کتاب با ارزش مسئلة حجاب، بعد از آنکه فلسفه ها و توجيهاتي را که مخالفين اسلام براي حجاب تراشيده اند با منطق نيرومند رد مي‌کند، مي فرمايد: «ما براي پوشش زن از نظر اسلام فلسفه‌ای خاصي قائل هستيم که از نظر عقلي آن را موجّه مي سازد و از نظر تحليل مي توان آن را مبناي حجاب در اسلام دانست.»[21]
و بعد از تحليل واژة حجاب مي فرمايند: فلسفة پوشش اسلامي به نظر ما چند چيز است. بعضي از آنها جنبة رواني دارد و بعضي جنبة خانه و خانوادگي، و بعض ديگر جنبة اجتماعي و بعضي مربوط است به بالا بردن احترام زن و جلوگيري از ابتذال او.
حجاب در اسلام از يک مسألة کلي تر و اساسي تري ريشه مي گيرد و آن اين است که اسلام مي خواهد انواع التذاذهاي جنسي، چه بصري و لمسي و چه نوع ديگر، به محيط خانوادگي و در کادر ازدواج قانوني اختصاص يابد، اجتماع منحصراً براي کار و فعاليت باشد. بر خلاف سيستم غربي عصر حاضر که کار و فعاليت را با لذت جوييهاي جنسي به هم مي آميزد اسلام مي خواهد اين دو محيط را کاملاً از يکديگر تفکيک کند.
اکنون به شرح چهار قسمت فوق مي پردازيم:

1ـ آرامش رواني
نبودن حريم ميان زن و مرد و آزادي معاشرت هاي بي بند و بار هيجان ها و التهابهاي جنسي را فزوني مي بخشد و تقاضاي سکس را به صورت يک عطش روحي و يک خواست اشباع نشدني درمي آورد. غريزه‌ی جنسي غريزه اي نيرومند است همچون آتش که هرچه به آن بيشتر خوراک بدهند شعله ورتر مي شود. لهذا اسلام براي رام کردن اين غريزه به زنان دستور داده است با پوشش در جامعه حاضر شوند.

2ـ استحکام پيوند خانوادگي
شکی نيست که هر چيزي که موجب تحکيم پيوند خانوادگي و سبب صميميت رابطة زوجين گردد براي کانون خانواده مفيد است و در ايجاد آن بايد حداکثر کوشش مبذول شود، و بالعکس هر چيزي که باعث سستي روابط زوجين و دلسردي آنان گردد به حال زندگي خانوادگي زيانمند است و بايد با آن مبارزه کرد.
فلسفه‌ی پوشش و منع کاميابي جنسي از غير همسر مشروع، از نظر اجتماع خانوادگي اين است که همسر قانوني شخص از لحاظ رواني عامل خوشبخت کردن او به شمار برود؛ در حالي که در سيستم آزادي کاميابي، همسر قانوني از لحاظ رواني يک رقيب و مزاحم و زندانبان به شمار مي رود و در نتيجه کانون خانواده بر اساس دشمني و نفرت پايه گذاري مي شود.

3ـ استواري جامعه
کشانيدن تمتعات جنسي از محيط خانه به اجتماع، نيروي کار و فعاليت اجتماع را ضعيف مي‌کند. حقيقت اين است که اين وضع بي‌حجابي جوامع ما از مختصات جامعه هاي پليد سرمايه داري غربي است و يکي از نتايج سوء پول پرستي ها و شهوت رانيهاي سرمايه داران غرب است. اگر زن ايراني بخواهد خود را فقط براي همسر قانوني و يا براي حضور در مجالس اختصاصي زنان بيارايد، نه مصرف کننده‌ای لايقي براي سرمايه داران غربي خواهد بود و نه وظيفه و مأموريت ديگرش را که عبارت است از انحطاط اخلاق جوانان و ضعف اراده‌ی آنان و ايجاد رکود در فعاليت اجتماعي، به نفع استعمار غرب انجام خواهد داد.

4ـ ارزش و احترام زن
مرد به طور قطع از نظر جسماني بر زن تفوّق دارد. از نظر مغز و فکر نيز تفوّق مرد لااقل قابل بحث است. زن در اين دو جبهه در برابر مرد قدرت مقاومت ندارد، ولي زن از طريق عاطفي و قلبي هميشه تفوّق خود را بر مرد ثابت کرده است.
حريم نگه داشتن زن ميان خود و مرد يکي از وسائل مرموزي بوده است که زن براي حفظ مقام و موقعیت خود در برابر مرد از آن استفاده کرده است.
اسلام زن را تشويق کرده است که از اين وسيله استفاده کند. اسلام مخصوصاً تأکيد کرده است که زن هر اندازه متين تر و باوقارتر و عفيف تر حرکت کند و خود را در معرض نمايش براي مرد نگذارد بر احترامش افزوده مي شود.[22]
اما این‌که زنان به خاطر عدم رعایت حجاب در قیامت عذاب می شوند البته کسانی که چه زن باشد و چه مرد، تعمدا و آگاهانه به دستورات دینی خودشان از جمله مسئله حجاب عمل نمی‌کنند چه مسلمان باشد و چه مسیحی و یهودی، معصیت کار به شمار آمده و درصورت عدم توبه و یا عدم بخشیده شدن از طرف خداوند جایگاه آنان به قدر گناه شان جهنم خواهد بود و این چیزی جز نتیجه عمل خود آنان نمی باشد. و این­که جهنم از معصیت کاران گوناگون پر می­شود یا نمی شود مشکل ایجاد نمی کند و پر شدن جهنم باعث نمی شود که بی حجابی و سایر نافرمانی های معصیت و گناه شمرده نشود . اگر چه ممکن است در آینده برخی از این افراد توبه کنند یا مورد شفاعت قرار گیرند یا به نحوی بخشیده شوند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. مجموعه آثار، ج19، شهيد مطهري.
2. زن در آيينة جمال و جلال، استاد جوادي آملي.
3. بهشت جوانان، اسدالله محمّدي نيا.

----------------------------------------------

• [1] . کتاب مقدس، رساله پولس به تيطس، باب دوم، فقره 1 ـ 6.
• [2] . کتاب مقدس، رسالة اول پولس ل به قرنتيان، باب يازدهم، فقره 1 ـ 17.
• [3] . همان، باب چهاردهم، فقره 34 ـ 36.
• [4] . انجيل متي، باب اول، فقره 28 ـ 30.
• [5] . حاذقي، ابوالفضل، زن از نظر حقوق اسلامي، تهران، 1342 هجري شمسي، صفحه 160.
• [6] . افشار نيا، عليرضا، زن و رهايي نيروهاي توليد، تهران 1357 هجري شمسي، صفحه 198.
• [7] . جرجي زيدان، تاريخ تمدن اسلام، ص943. انتشارات اميرکبير، چ ششم، سال 1369.
• [8] . زن و آزادي، ص52، به نقل از: محمدي نيا، اسدالله، بهشت جوانان، ص283. چ19، انتشارات سبط اکبر، 1383.
• [9] . وجدي، محمد فريد، دائرة المعارف فرن 14 تا 20، مصر، چاپ چهارم. جلد 3، صفحه 336.
• [10] . وشنوه اي، قوام، حجاب در اسلام، ترجمه: احمد محسني گرگاني، صفحه 58.
• [11] . سفر پيدايش باب 24 فقره 64 و 65.
• [12] . حجاب در اديان الهي، همان صفحه 143 همراه با پاورقي.
• [13] . همان، صفحه 142 ـ 148.
• [14] . حجاب در اديان الهي به نقل از کتاب تاريخ تمدن ويل دورانت جلد 12 صفحه 28 ـ 34.
• [15] . محمدي پناه، اسدالله، بهشت جوانان، ص284، چاپ نوزدهم 1383، به نقل از کتاب حجاب در اسلام ص59.
• [16] . ويل دورانت، تاريخ تمدن، ج1، ص434، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، چ اول، 1365.
• [17] . به نقل از بهشت جوانان، ص284، همان.
• [18] . در وج ناسو، در آیین زرتشت نام ديو ناپاکي است که تماس وي براي انسان بسيار خطرناک است و عواقب وخيم دارد و هنگام جداشدن روح از بدن به انسان حمله مي کند.
• [19] . به نقل از: محمدي آشنايي، علي، حجاب در اديان، نشر ياقوت، چ دوم، سال 1378، ص135.
• [20] . بهشت جوانان، ص282، همان.
• [21] . مطهري، شهيد مرتضي، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، چ اول، 78، ج19، ص433.
• [22] . مطهري، مرتضي، مجموعه آثار، ج19، ص435، همان.