نگاهي به درونمايه و محور سوره علق

(بسم الله الرحمن الرحیم)
دانش و ايمان، درمان سرکشي
پيامبر خدا حضرت محمد (صلي الله عليه و آله و سلم)، به آسمان مي نگريست و لحظه ي آغاز شکوهمند را انتظار مي کشيد، او مي دانست که فرستاده ي خداست، ليک چه هنگام وحي بر او فرود مي آيد تا او را به آشکار کردن حق، همان چيزي که با شوق بسيار در پي آن بود، فرمان دهد؟
خانه ي کعبه، پيامبر را بانگ مي زد تا او را از سنگهاي گنگي که در پيرامونش آويخته شده بودند و با رويگرداني از خدا، آشکار پرستيده مي شدند، رهايي دهد... .
انسانهاي ستمديده در گوشه و کنار جزيره ي عربي، بي شکيب او را انتظار مي کشيدند... و اينگونه بود که نداي وحي در کوههاي مکه طنين انداز شد و جبرئيل با نوري که در گذر زمان همچنان باقي است، فرود آمد... .
... سوره ي علق فرود آمد و شايد وحي عصر فراخواندن را فرا روي بشريّت آغازيد، بدين اعتبار که پس از روزگار پيامبر، همراه و ملازم آدمي است...
ليک، محور سوره ي علق چيست؟ در نهاد آدمي همانا کبري نهفته است، که احساس بي نيازي را در او برانگيخته، احساس نيازمندي را از او دور مي سازد، چنانچه آدمي از اين بيماري سخت آگاهي نيابد، نعمتهاي الهي مگر سرکشي را در او فزوني نمي بخشد و سرکشي، رهوار هلاک است.
امّا اگر آدمي به ياد آورد و دانست که در ذات خود، نادان، مستمند و بينواست و پروردگار است که به وسيله ي قلم او را آموزش داد و به هنگام خواندن، خداوند که شايسته ستايش و بزرگي است، کريمترين است نه او که ياد مي گيرد و به واسطه ي دانش خويش سرکش مي شود و ثروت، نعمتي از سوي خداست، در برابر اينها جز سپاس و ستايش پروردگار چاره اي نخواهد داشت و ديگر سرکشي نخواهد کرد يا با حق رو به رو نخواهد شد و مقام و خاندان نيز چنين هستند.
اگر آدمي اين را بداند، در نهاد خويش اطمينان را احساس خواهد کرد، بلکه خواهد توانست- به اذن خدا- از رهگذر نعمتهاي پروردگار، تکبّر جان خويش را درمان کند و هرچه پروردگار نعمتهاي خويش را بر او افزون کند، او سپاس خود را در برابر پروردگار و فروتني خود را در برابر بندگان فزوني مي بخشد و حقوق خداوند را بيشتر بر جاي مي آورد.
به نظر مي رسد محور سوره ي علق اين باشد: درمان سرکشي آدمي به هنگام برخورداري از نعمتهاي دانش، ثروت و يا مقام، اين درمان از رهگذر فزوني بخشي به بندگي او صورت مي پذيرد. سوره ي علق با فرمان به سجده کردن، که نردبان آدمي به سوي خداست، پايان مي پذيرد.

- لینک کوتاه این مطلب

» آيت الله دکتر سيدمحمّدتقي مدرسي/راسخون
تاریخ انتشار:1 آبان 1393 - 11:03

نظر شما...
ورود به نسخه موبایل سایت عــــهــــد