آيا زنان مي‌توانند جزء ياران امام عصر(ع) باشند؟

در برخي از روايات به طور مشخص از تعدادي از زنان كه هر كدام در مقعطي از تاريخ نقش مهم و تعيين كننده‌اي در گسترش و تحكيم دين حق داشته‌اند، به عنوان رجعت‌كنندگان ياد شده است كه از آن جمله مي‌توان به «صيانه» همسر «جزقيل»، پسر عموي فرعون و گنجينه‌دار وي كه در برخي روايات آمده است، مؤمن آل فرعون همين فرد بوده است.
آيا در قيام و انقلاب جهاني امام مهدي(ع) زنان نقشي دارند و آيا زنان مي‌توانند جزء ياران امام عصر(ع) باشند در پاسخ اين سوال، نكاني را يادآور مي‌شويم:

1. تفاوت نكردن زن و مرد در ياري امام عصر(ع)

همة روايات، ادعيه و زيارت‌هايي كه در آنها از موضوع‌هايي چون ويژگي‌هاي ياران امام عصر(عج)، چگونگي دست‌يابي به مقام ياري و نصرت آن امام، تمناي حضور در زمرة ياري‌كنندگان حضرت، درخواست زنده شدن دوباره در زمان ظهور و يافتن توفيق درك آن زمان و ... سخن به ميان آمده است، بي هيچ تفاوتي مردان و زنان را در بر مي‌گيرد و هركس بتواند ويژگي‌ها و خصايصي را كه براي يافتن به مقام‌هاي ياد شده، ضروري است دارا شود، مي‌تواند به اين مقام‌ها برسد. به بيان ديگر چنان‌كه در رسيدن به مراتب عالي كمال انسان جنسيت دخلي ندارد و همة انسان‌ها به شرط داشتن ايمان، انجام عمل صالح و مراقبت بر اوامر الهي مي‌توانند به اين مراتب دست يابند1، در دست يافتن به مقام ياي و نصرت امام عصر(ع) نيز جنسيت مطرح نيست و مهم عمل به وظايف و تكاليفي است كه منتظران واقعي براي رسيدن به اين مقام بايد آنها را انجام دهند.2
توجه به بخشي از دعاي عهد كه همة شيعيان، اعم از زن و مرد مأمور به خواندن آن شده‌اند، نكته ياد شده را روشن مي‌سازد:
بارخدايا! من در بامداد اين روز و تمام دوران زندگانيم، عهد و پيمان و بيعتي را كه از آن حضرت بر گردن دارم با او تجديد مي‌كنم؛ كه هرگز از آن عهد و پيمان برنگردم و بر آن پايدار بمانم. بارخدايا! مرا از ياران و هواداران و مدافعان آن حضرت و شتابندگان در پي انجام خواسته‌هاي او و اطاعت كنندگان از اوامر و نواهي او و حمايت‌كنندگان از وجود او و پيشي گيرندگان به سوي خواسته‌هاي او و شهيد شدگان در حضور او قرار ده. 3

2. حضور تعدادي از زنان در ياران خاص امام زمان(ع)

بر اساس پاره‌اي از روايات متعددي از ياران قائم(ع) را زنان تشكيل مي‌دهند. از جمله در بخشي از روايتي كه «ام سلمه» دربارة نشانه‌هاي ظهور از پيامبر اكرم(ص) روايت كرده‌اند، چنين مي‌خوانيم:
پس پناهنده‌اي به حرم [الهي] پناه مي‌آورد و مردم همانند كبوتراني كه از چهار سمت به يك سو هجوم مي‌برند سوي او جمع مي‌شوند تا اينكه در نزد آن حضرت سيصد و چهارده نفر گرد آمده كه برخي از آنان زن مي‌باشند كه بر هر جبار و جبارزاده‌هاي پيروز مي‌شود.4
در روايتي ديگر كه «جابر بن يزيد جعفي» از امام باقر(ع) نقل كرده، در اين زمينه چنين آمده است:
به خدا سوگند، سيصد و سيزده نفر كه پنجاه نفر از آنها زن هستند، بدون هيچ قرار قبلي در مكه كنار يكديگر جمع خواهند شد.5
پرسشي كه در اينجا مطرح مي‌شود اين است كه آيا اين تعداد زن جزء 313 نفر ياران خاص امام مهدي(ع) هستند يا اينكه خير، آنها جزء عموم ياران آن حضرت مي‌باشند؟
در پاسخ به اين پرسش بايد گفت: با توجه به آنكه امام باقر(ع) در اين روايت از تعبير «فيهم» استفاده كرده و نفرموده است «معهم» مي‌توان استفاده كرد كه اين تعداد زن جزء 313 نفر ياران خاص هستند و اينكه در بيشتر روايات آمده است 313 نفر مرد آن حضرت را ياري مي‌كنند، شايد به اين دليل باشد كه بيشتر اين 313 نفر مرد هستند.6

3. ذكر نام تعدادي از زنان به عنوان رجعت‌كنندگان

در برخي از روايات به طور مشخص از تعدادي از زنان كه هر كدام در مقعطي از تاريخ نقش مهم و تعيين كننده‌اي در گسترش و تحكيم دين حق داشته‌اند، به عنوان رجعت‌كنندگان ياد شده است كه از آن جمله مي‌توان به «صيانه» همسر «جزقيل»، پسر عموي فرعون و گنجينه‌دار وي كه در برخي روايات آمده است، مؤمن آل فرعون همين فرد بوده است. «امّ ايمن» كنيز پيامبر اكرم(ص)، «زبيده» همسر هارون الرشيد كه به انجام كارهاي نيك معروف بود؛ «سميه» مادر عمار ياسر كه در راه اسلام به شهادت رسيد؛ «ام خالد» يكي از زنان فداكاري كه به جرم تشيع و حمايت از قيام زيد بن علي دستش بريده شد؛ «حبابه والبيه» زني كه دوران هشت امام معصوم را درك كرد و يك بار به معجزه امام سجّاد و يك بار به معجزه، امام هشتم دوباره جوان شد؛ «قنواء» دختر رشيد هجري كه پدر او در زمان ابن زياد به جرم بيزاري نجستن از امام علي(ع) به شهادت رسيد و خود او نيز در راه عقيده‌اش پايداري و فداكاري فراوان كرد.7

---

_{پی نوشت:}

<sub>1. قرآن كريم در اين زمينه مي‌فرمايد: هركس ـ از مرد و زن ـ كار شايسته كند و مؤمن باشد، قطعاً او را با زندگي پاكيزه‌اي، حيات [حقيقي] بخشيم». سورة نحل(15)، آية 97.
2. براي مطالعه بيشتر در زمينة وظايف و تكاليف منتظران ر.ك: شفيعي سروستاني، ابراهيم، معرفت امام زمان و
تكليف منتظران، ص 127 ـ 151.
3. مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، ج 102، ص 111.
4. معجم أحاديث الامام المهدي(عج)، ج 1، ص 500، ح 340، به نقل از: هيثمي، علي بن ابي بكر، مجمع الزوائد، ج 7، ص 315.
5. مجلسي، همان، ج 52، ص 223.
6. براي مطالعه بيشتر در اين زمينه ر.ك: طبسي، محمدجواد، زنان در حكومت امام زمان(عج)؛ طبسي، نجم‌الدين، چشم‌اندازي از حكومت مهدي(ع)، ص 73 ـ 74.
7. براي مطالعة بيشتر در اين زمينه ر.ك: طبسي، همان، ص 74 ـ 81.</sub>

_{منبع:ماهنامه موعود شماره 86}