امام مهدی علیه‌السلام در احادیث، به چه القابی نامیده شده است؟

در احادیث القاب متعددی برای امام مهدی علیه‌السلام ذکر شده است؛ در این میان، می‌توان به القابی مانند القائم، المنتظر، المهدی، الحجه، المنصور، الخلف‌الصالح، صاحب‌الزمان، بقیه‌الله، ... اشاره کرد. در برخی از روایات، ضمن ذکر برخی از القاب، به وجه تسمیه‌ آنها نیز اشاره شده است:
۱. از امام جواد علیه‌السلام پرسیده شد که چرا به امام موعود «منتظر» گفته می‌شود؟
امام فرمود:
لأن له غیبه تکثر أیامها و یطول أمدها، فینتظر خروجه المخلصون و ینکره المرتابون...[۱]
چون برای او غیبتی است که روزهای آن بسیار و مدت آن، طوانی است. مخلصان، منتظر ظهور او می‌مانند و اهل ریب او را انکار می‌کنند.

۲. ابوسعید خراسانی می‌گوید، به امام صادق علیه‌السلام عرض کردم: آیا مهدی و قائم یکی هستند؟ فرمود: «آری». گفتم: به چه علت او را مهدی می‌نامند؟. فرمود: چون به هر امر مخفی هدایت می‌کند و قائم نامیده می‌شود، چون بعد از آنکه از یادها رفت که او به کار عظیمی قیام می‌کند، او قیام خواهد کرد.[۲]
در دعای ندبه به آن حضرت «یا ابن‌طه و المحکمات» خطاب می‌کنیم. امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:
و اما طه فاسم من اسماء النبی و معناه یا طالب الحق الهادی إلیه.[۳]
و اما طه، پس اسمی است از اسم‌های پیامبر و معنی آن، این است: ای طالب حق که راهنمای به آن هستی.

مرحوم فیض کاشانی، در تفسیر آیه «هو الذی أنزل علیک الکتاب منه آیات محکمات»[۴]، نقل می‌کند که امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:
ان المحکمات أمیرالمؤمنین و الائمه.[۴]
محکمات، امیر مؤمنان و ائمه هستند.

به همین دلیل، در دعای ندبه، به امام مهدی‌ علیه‌السلام «یا ابن‌طه و المحکمات» خطاب می‌شود. در نهایت، باید توجه داشت که هر یک از کلماتی که در دعای ندبه مطرح شده است، یقیناً، ارتباطی با یکی از مقام امام زمان داشته و ریشه در عقاید و معارف اسلامی دارد.

---

_{پی‌نوشت‌ها
۱. کمال‌الدین، شیخ صدوق، ج۲، ص۳۷۸.
۲. بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۵۱، ص۳۰.
۳. تفسیر صافی،فیض کاشانی، ج۲، ص ۵۹، البته، منظور از این روایت بیان مصداقی از مصادیق آیات محکمات است.
۴. آل‌عمران: ۷.
۵. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۴۷.}