آیا عمر طولانی از نظر عقل امکان‌پذیر است؟

تمامی امور در عالم امکان، از دیدگاه عقل به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
الف. امور ممکن: اموری که طبق روند طبیعی شناخته شده، تحقق می‌یابند؛
ب. امور محال: اموری که امکان پیدایش آنها نیست؛ زیرا شرایط تحقق پدیده در آنها موجود نمی‌باشد.

امور محال نیز به دو دسته تقسیم می‌شوند:
الف. محال عقلی: امری است که از نظر عقل، به هیچ عنوان موجود نمی‌شود؛ زیرا به تناقض می‌انجامد.
ب. محال عادی: امری که تحقق آن، در حالت عادی محال است، ولی عقل پیدایش آن را نفی نمی‌کند؛ مانند معجزاتی که از انبیای گرامی صادر می‌شد. این‌گونه امور، چون دارای شرایط و زمینه‌های شناخته شده نیستند، و اگرچه به صورت عادی محال است موجود شوند، ولی با وجود علل و شرایط خاص، عقل پیدایش آ‌نها را ممکن می‌داند (البته این دیدگاه، تبیین دیگری از قدرت خدا است).

بنابر آنچه در این مقدمه آمد، جریان طول عمر امام مهدی علیه‌السلام، نیز از جمله امور محال عادی و به عبارت دیگر خرق عادت است و علم نمی‌تواند خرق عادت را نفی کند؛ علامه طباطبایی رحمه‌الله در این زمینه می‌فرماید:

«کسی که به اخباری که در خصوص امام غایب از پیغمبر اکرم و سایر ائمه اهل بیت وارد شده مراجعه نماید، خواهد دید نوع زندگی امام غایب را به طریق خرق عادت معرفی می‌کنند. البته خرق عادت غیر از محال است و از راه علم هرگز نمی‌توان خرق عادت را نفی کرد؛ زیرا هرگز نمی‌توان اثبات کرد که اسباب و عواملی که در جهان کار می‌کنند، تنها همان‌ها هستند که ما آنها را دیده‌ایم و می‌شناسیم و دیگر اسبابی که ما از آنها خبر نداریم، یا آثار و اعمال آنها را ندیده‌ایم، یا نفهمیده‌ایم، وجود ندارد.
ازاین‌روی ممکن است در فردی یا افرادی از بشر اسباب و عواملی به وجود آید که عمری بسیار طولانی هزار یا چندین هزار ساله برای ایشان تأمین نماید و از اینجاست که جهان پزشکی تا کنون از پیداکردن راهی برای عمرهای بسیار طولانی، نومید و مأیوس نشده است».[۱]

---

^{پی‌نوشت‌ها
۱. شیعه در اسلام، علامه طباطبایی، بخش سوم، ص۲۳۵.}