آیا رهبران جمهوری اسلامی ایران نایبان امام موعود به‌شمار می‌روند؟

نایبان امام عصر به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ نایبان خاص در زمان غیبت صغرا و نایبان عام در زمان غیبت کبرا.
در زمان غیبت صغرا، امام، اشخاص معینی را نایب خود قرار داده و آنها را به اسم و رسم معرفی نموده و هر یک را به وسیله نایب پیش از خود به مردم شناسانده بودند. در شرایط پراختناق و حساس آن زمان، چند روز پیش از مرگ آخرین نایب خاص، از ناحیه امام نامه‌ای برای وی صادر شد كه در آن از مرگ آخرین نایب خاص در شش روز آینده و بسته‌شدن باب نیابت خاصه و آغاز غیبت کبرا سخن به میان رفته بود.در نیابت عامه، بر اساس یک ملاک و معیار کلی که امام عصر تعیین نمود، هر فردی که آن ضوابط را از همه‌جهت و در همه‌ابعاد دارا باشد، نایب امام شناخته می‌شود و به نیابت از امام موعود، رهبر جامعه خواهد بود؛ پس این مقام و نیابت توسط خود امام عصر به عالمان واجد شرایط داده شده است.[۱]
شیخ طوسی، شیخ صدوق و شیخ طبرسی رحمهم‌الله از اسحاق‌بن‌عمار نقل کرده‌اند که مولای ما امام مهدی علیه‌السلام [درباره وظیفه شیعیان در زمان غیبت] فرموده است:
«و اما الحوادث الواقعة فارجعوا فیها الی رواة حدیثنا فإنهم حجتی علیکم و انا حجة‌الله علیهم؛ در حوادث و رخدادهایی که واقع می‌شود، به روایت‌کنندگان حدیث ما رجوع کنید که آنان حجت من بر شمایند و من حجت خدا بر آنانم».[۲]
طبرسی نیز در کتاب الاحتجاج، از امام صادق علیه‌السلام چنین نقل کرده است: «و اما من کان من الفقهاء صائناً لنفسه، حافظاً لدینه، مخالفاً لهواه و مطیعاً لامر مولاه فللعوام ان یقلدوه؛ هر یک از فقها که مراقب نفسش و نگهبان دینش و مخالف هوا و هوسش و مطیع فرمان مولایش (امامان معصوم) باشد، بر عوام لازم است که از او تقلید کنند».[۳]
بدین ترتیب امور مسلمین در زمان غیبت کبرا به دست ولی فقیه سپرده شده است. منصب فتوا، قضاوت و حکم برای فقیهان گذشته، توسط امامان معصوم علیهم‌السلام جعل شده بود، ولی رسمی‌شدن مرجعیت و زعامت فقهای اسلام از زمان انقلاب اسلامی پدید آمد و تا ظهور آن حضرت ادامه خواهد داشت.[۲] ^{۱. تاریخ عصر غیبت، مسعود پورسیدآقایی، صص۴۵ـ۴۷.
۲. کمال‌الدین، شیخ صدوق، ج۲، ص۴۸۴.
۳. احتجاج، طبرسی، ج۲، ص۴۵۸.
۲. همان، صص۴۷ـ۴۸.}