تبرّج چیست؟

وَقَرْنَ فِی بُیُوتِكُنَّ وَلاَ تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ شما در خانه‌هایتان بمانید و مثل جاهلیت نخستین زینت‌هایتان را آشكار نكنید.

واژه‌ی "قرن" به معنای وقار ، سنگینی و متانت است و در اینجا كنایه از قرار گرفتن داخل خانه است.
واژه‌ی "تبرج" به معنای "آشكار كردن" است.
و مقصود از "جاهلیت اول" همان جاهلیت قبل از اسلام است.

قبل از اسلام كه دوران "جاهلیت" بوده ، زنان زیورها و زینت‌های خودشان را آشكار می‌كردند و حجاب مناسبی نداشتند.

از این رو قرآن به زنان پیامبر توصیه می‌كند كه همچون زنان جاهلیت رفتار نكنید و اهل آشكار كردن زیورها و تفاخر و خودنمایی و ... نباشید.

و به عبارت دیگر به زنان توصیه می كند كه زینت‌ها را برای شوهرهای خودتان نگه دارید و خودتان را از نامحرمان بپوشانید.

تعریف تبرج : «القاموس المحیط» تبرج را خود نمایی و ظاهر نمودن زینت درمقابل مردان معنا کرده و نوشته است: "تبرجت : اظهرت زینتها للرجال " (1)

(تَبَرَّجَت: یعنی زن زینت خود را برای مردان ظاهر کرد)

زبیدی نیز در شرح قاموس اقوال مختلفی را بیان می کند که همه آنها تبرج را به معنای خودنمایی گرفته اند. (2)

«مقاییس اللغه» ریشه آن را برج می داند و می گوید: « معنای تبرج نشان دادن زیبائیهاست.» (3)

لذا «تبرج» در لغت به معنای ظاهر کردن زینت ها و زیبایی های زن بر غیر محارم است. قرآن زنان را از تبرج برحذر داشته است ، آن جا که می فرماید: « به سان جاهلیت نخستین ، در میان مردم ظاهر نشوید.»

نکته جالب آن که این منع ، در آیه پس از یادآوری منافات دنیا خواهی با آخرت طلبی و خدا پرستی ذکر شده است ، یعنی تنها زنی در دام تبرج و خودنمایی می افتد که رابطه خود را با خدا گسسته باشد.

در قران كریم در این باره آمده است «... و لاتبرجن تبرج الجاهلیه الاولی....» منظور از تبرج زنان در جاهلیت اولی ، جلوه گری زنان در قبل از اسلام بوده است كه در تمامی این دوران به دلیل عدم رعایت دستورات پیامبران زنان دچار چنین معضلی شده كه سبب به وجود آمدن پیامدهای بد بسیاری برای جامعه نیز شده است.(4)

در تفسیر قمی(5) روایتی است كه از امام صادق علیه السلام از پدرش در ذیل آیه ... و لاتبرجن تبرج الجاهلیه الاولی ... آمده است و این است كه «به زودی جاهلیت دیگری میآید» و در تفسیر التبیان آمده است كه منظور از جاهلیت اخری زمانی است كه مردم همان گونه عمل كنند كه قبل از اسلام عمل می شده است.(6)

_{پی نوشت :
1- لسان العرب ، ج 6، ص 130
2- تاج العروس، ج 5 /صص417 و 418
3- معجم مقاییس الغه ج 1 / ص 238
4- ابوعلی الفضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان ، ج 17، ص 127.
5- علی بن ابراهیم، القمی: «تفسیر القمی» قم ، دارالكتب لطباعه و النشر، چاپ سوم، ج 2، ص 193.
6- ابوجعفر محمدبن الحسن بن علیع الطوسی، «تفسیر التبیان القران» قم ، مكتب الاعلام الاسلامیه ، چاپ اول، 1409، هـ، ق، ج 8، ص 338.}