چگونه می توان حضرت رسول الله اکرم (ص) را در خواب دید؟

قبل از پاسخ، لازم است به چیستی خواب و انواع آن اشاره کوتاهی کنیم.

دانشمندان بحث های مفصل و طولانی در باره ی چیستی حقیقت خواب داشته اند. بعضى آن را نتیجه انتقال قسمت عمده خون از مغز به سایر قسمتهاى بدن مى‏دانند، و به این ترتیب براى آن" عامل فیزیکى" قائلند.

بعضى دیگر عقیده دارند که فعالیتهاى زیاد جسمانى سبب جمع شدن مواد سمى مخصوصى در بدن مى‏شود، و همین امر روى سیستم سلسله اعصاب اثر مى‏گذارد و حالت خواب به انسان دست مى‏دهد، و این حال ادامه دارد تا این سموم تجزیه و جذب بدن گردد، به این ترتیب"عامل شیمیایى" براى آن قائل شده‏اند.

جمعى دیگر یک نوع "عامل عصبى" براى خواب قائلند و مى‏گویند: دستگاه فعال عصبى مخصوصى که در درون مغز انسان است و مبدء حرکات مستمر اعضا مى‏باشد بر اثر خستگى زیاد از کار مى‏افتد و خاموش مى‏شود.

هر چند تاثیر این عوامل را بطور اجمال نمى‏توان انکار کرد ولى هیچ یک از این نظرات نتوانسته است پاسخ قانع‏کننده‏اى به مساله خواب بدهد.

آنچه سبب شده تا دانشمندان امروز از بیان و تفسیر روشنى براى مساله خواب عاجز بمانند همان تفکر مادى آنها است، آنها مى‏خواهند بدون قبول اصالت و استقلال روح این مساله را تفسیر کنند، در حالى که خواب قبل از آن که یک پدیده جسمانى باشد یک پدیده روحانى است که بدون شناخت صحیح روح، تفسیر آن غیر ممکن است.

قرآن مجید دقیق ترین تفسیر را براى مساله خواب بیان کرده، زیرا مى‏گوید خواب یک نوع "قبض روح" و جدایى روح از جسم است اما نه جدایى کامل.

به این ترتیب هنگامى که به فرمان خدا پرتو روح از بدن برچیده مى‏شود و جز شعاع کم رنگى از آن بر این جسم نمى‏تابد، دستگاه درک و شعور از کار مى‏افتد، و انسان از حس و حرکت باز مى‏ماند، هر چند قسمتى از فعالیتهایى که براى ادامه حیات او ضرورت دارد، مانند ضربان قلب و گردش خون و فعالیت دستگاه تنفس و تغذیه ادامه مى‏یابد.[1]

پس در خواب تعطیل شدن قسمتی از فعالیتهای مغزی انسان[2]، اتفاق می افتد نه تعطیل شدن کل فعالیتهای انسان، و لذا در روایات از خواب به برادر مرگ تعبیر شده است[3].

در حدیثی وجود مقدس امام علی علیه السلام می فرماید: خواب مایه آسودن از درد و رنج و هم سنخ مرگ است. [4]

خواب ها انواعی دارند که بطور کلى می توان آن ها را در سه قسم کلى، آورد: الف. خوابهاى صریحى که احتیاجى به تعبیر ندارد، ب. اضغاث احلام که از جهت دشوارى و یا تعذر، تعبیر ندارد ، ج. خوابهایى که نفس در آن با حکایت و تمثیل تصرف کرده، این قسم از خوابها است که تعبیر مى‏شود.[5]

پس از ذکر این مقدمه باید بگوئیم که این امکان وجود دارد که انسان در خواب، با سیر در عالم مثال و عقل، خدمت این عزیزان تشرف یابد یعنی وقتى انسان به خواب رفت به عالم مثال و عقل که خود، هم سنخ آنها است متوجه ‏شود، و در نتیجه پاره‏اى از حقایق آن عوالم را به مقدار استعداد و امکان مشاهده ‏نماید.[6] و از این جهت؛ اگر در حالات بزرگانی هم چون استاد مطهری می خوانیم که ایشان به این شرافت نائل شده اند[7]، جای تعجبی ندارد.

اما؛ اولا: همه انسان ها در امور مربوط به خواب از اختیار برخوردار نیستند که بتوانند هدف مورد نظر خود را در عالم خواب ببینند.

ثانیا: اگر چه دستور العملی[8] در مفاتیح الجنان[9] برای دیدن پیامبر(ص) در خواب، ذکر شده است و این خود می تواند تاثیراتی داشته باشد ولی علت تامه برای دیدن پیامبر اکرم(ص) در خواب نیست تا هر کس به آنها عمل کرد حتما پیامبر اکرم(ص) را در خواب ببیند. چون این مهم به شرایط دیگری نظیر ترک گناهان ، انجام واجبات و صفای باطن هم نیازمند است و با جمع شدن همه شرایط است که دیدن پیامبر اکرم(ص) در خواب میسر می شود. یعنی؛ افرادی که روح تصفیه شده و جان و روان پاک دارند می توانند به مقصود مورد نظر برسند.

بله اگر شما این اعمال را انجام دادید و به مقصود نرسیدید، خداوند اجر دیگری به شما می دهد، ‌چون هم آرزوی دیدن پیامبر اکرم(ص) و هم انجام آن اعمال که اکثراً اذکار مستحبی هستند در نزد خداوند اجر دارد.

نکته پایانی این که دیدن پیامبر اکرم(ص) در خواب منحصر به انجام این اذکار و اعمال نیست و از راههای دیگری مثل توسل جستن به اولیاء الهی، نیز امکان پذیر است. در حالات آیت الله العظمی مرعشی نجفی می نویسند که ایشان فرمودند: شبی قبل از خواب توسلی پیدا کردم تا یکی از اولیاء الله را در خواب ببینم،‌ ایشان وجود مقدس امیر المؤمنین را در خواب می بیند که داستان معروف شعر شهریار (علی ای همای رحمت) در آن شب اتفاق افتاده است.[10]