لطفاً بیان کنید چگونه اراده قویتری در باب مقابله با گناه و در زندگی روزمره داشته باشیم؟

برای روشن شدن پاسخ، نخست بهتر است شخص با اراده و فرد بی ثبات و فاقد اراده را توصیف کنیم. شخص با اراده کسی است که وقتی در مورد کاری، به خوبی تأمل کرد، و انجام آن را برای خود ضروری دانست، تصمیم به انجام آن می گیرد و با فعالیت و ثبات قدم، آن را به اجرا در می آورد. (البته پافشار ی در تصمیمی غلط یا داشتن تکبر، غرور نابجا و میلی قهرمانانه، ثبات قدم نخواهد بود و از دیدگاه ارزشی فاقد اعتبار است). در مقابل فرد سست اراده، با کمترین مشکلی از انجام دادن کار، دلسرد شده و پس از آن هر گونه کوششی را در جهت تحقّق هدف، متوقف می نماید.

پس شخص با اراده کسی است که دارای هدفی معقول بوده و تا موقعی که به آن نرسیده است، از تعقیب آن باز نمی ایستد. مشکلات و موانع روانی یا مادی، به اراده و عزم او لطمه نمی زند و از پیشرفتش جلوگیری نمی کند.

و از آنجا که انسان دارای دو بعد روحی (فکری) و جسمی (عملی) است راهکارهایی برای تقویت اراده در دو بخش فکری و عملی توصیه می شود:

الف) راهکاری فکری:

1. تعیین هدف یا اهداف؛ ابتدا هدف و یا اهداف دقیق و مشخص خود را از زندگی یا کاری که می خواهید انجام دهید برای خود ترسیم کنید. طبیعی است این هدف، باید شفاف، معقول، قابل دستیابی، بدون افراط و تفریط، مطابق با توان و استعداد خود و واقع بینانه باشد؛ نه آرمانی و بلند پروازانه و خارج از توانایی های شما! در غیر این صورت وقتی با مشکلات و سختی های طاقت فرسا و خارج از توان خود، روبرو شوید، نا امید و دلسرد شده و از ادامه کار منصرف می گردید و همچنین از انجام کارهای دیگر منصرف شده و خود را ناتوان و بی اراده می بینید!!

2. شناخت توانایی ها و استعدادها؛ همه ما در وجود خود، از استعدادهایی بر خورداریم؛ کافی است این نیروها را بشناسیم و برای رسیدن به هدف، آنها را به کار گیریم.

3. برنامه ریزی: باید برای تمام کارها و فعالیت های شبانه روزی، برنامه ای مدون و منظّم داشته باشید. بدین منظور از جدولی استفاده کنید که در ستون افقی آن، ساعات شبانه روز و در ستون عمودی، ایام هفته را یادداشت و تمام کارهای روزانه را در آن درج کنید ( از خواب، استراحت، عبادت، ورزش، مطالعه، و ...) هر فعالیتی را در زمان خاص خود در جدول بنویسید و هیچ زمانی را بدون کار خالی نگذارید. هر روز صبح با نگاهی به آن برنامه، به اجرای دقیق آن بپردازید و شب ها قبل از خواب، آن را محاسبه و ارزیابی کنید، شایسته است همچون یک محاسبه گر جدی و قاطع، فعالیت های روزانه و میزان موفقیت خود را در انجام دادن آنها بررسی کنید؛ در صورت موفقیت، خود را تشویق و در صورت تخلّف و سهل انگاری، تنبیه کنید.

4. تلقین؛ تلقین به خود در تقویت اراده، اثر قابل ملاحظه ای دارد؛ بنابراین هر روز جملاتی را به خود تلقین کنید؛ مانند این جملات: «من اراده لازم برای انجام کارهایم را دارم»، «هیچ چیز نمی تواند اراده ام را متزلزل کند»، «آنچه را که به نظرم انجام دادنی است، انجام می دهم و هیچ قدرتی نمی تواند مرا از آن باز دارد»، «اراده من هر روز محکم تر می شود»، «بر من لازم است که موفق شوم؛ زیرا موفقیت از آن نیرومندان است» و ... .

5. تدریجی بودن تقویت اراده؛ برای بدست آوردن اراده ای قوی و محکم ، توجه به تدریجی بودن آن و نیاز به تمرین و ممارست، امری بایسته است، گمان نکنید می توانید به طور دفعی و بدون هیچ تلاشی، به آن دست یابید.

همواره بر خداوند توکل کرده و در همه امور از او استمداد جویید.

ب) راه کارهای عملی:

برای تقویت اراده به راه کارهای عملی زیر توجه کرده، و به آنها پای بند باشید:

2. هر روز صبح حداقل بیست دقیقه، به طور مرتب و در ساعتی معین ورزش کنید.

3. خواندن نمازها در اول وقت، و در صورت امکان، چند دقیقه قبل از اذان صبح از خواب بیدار شده، نماز شب بخوانید و اگر در آن وقت بیدار نشدید، قضای آن را به جای آورید.

4. مقید باشید هر روز تعداد آیات معینی از قرآن را تلاوت کنید (حداقل 30 تا 50 آیه) و در صورت تمایل در هفته های بعد، به میزان آن بیفزایید.

5. ترک گناه و مخالفت با هواهای نفسانی، نقش بسیار مؤثری در تقویت اراده و نهادینه کردن آن در درون انسان دارد؛ و برای این منظور باید توجه به آثار و عواقب خطرناک گناهان داشت[1].

6. کارهایی را که به عهده می گیرید، ناتمام رها نکنید. آنها را به نحو احسن و تا رسیدن به نتیجه مطلوب ادامه دهید.

7. از پراکنده کاری و آشفتگی در کارها که موجب به هم ریختگی فکری می شود بپرهیزید و به فعالیت های خود تمرکز و انسجام بخشید.

8. اگر می توانید روزه بگیرد که در تقویت اراده مفید است، و اگر نمی توانید روزه بگیرید حداقل در خوردن و نوشیدن امساک کنید.

9.مطالعه کتابهای اخلاقی[2] مخصوصا زندگینامه اولیاء الهی و علمای وارسته[3] در تقویت اراده مؤثر است.