مصطفی راشد از شیوخ مصری و خطیب کنونی مسجد سیدنی در استرالیا، در تازهترین مباحثات تلویزیونی خود مدعی شد که قرآن تنها مستی را حرام میداند و آیهای در کلامالله مبنی بر حرام بودن شراب وجود ندارد. وی در این گفتوگوی تلویزیونی که از شبکه ماهوارهای التحریر پخش میشد، در توجیه فتوای جدید خود با اشاره به آیه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنْتُمْ سُکَارَى حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ[نساء/۴۳] اى كسانى كه ايمان آوردهايد! در حال مستى به نماز نزديك نشويد، تا بدانيد چه مىگوييد!» ادعا کرد: «هرآنچه در اینباره در قرآن کریم هست، مربوط به حرام بودن مستی است و درباره تحریم خود شراب صدق نمیکند». وی در ادامه اظهارات خود افزود: «با توجه به این آیات نمیتوان دروغ را به خدا نسبت دهیم؛ این فتوا را من صادر میکنم لذا خود من مسئول آن هستم. بنابراین نوشیدن اندکی شراب منجر به مستی نمیشود. این درحالی است که بهشت نیز چشمههای ساری از شراب دارد»![۱]
چند نکته در پاسخ به این فتوا:
با دقت در آیه مذکور، این آیه فقط نهی میکند که در حال مستی نماز نخوانید، و هیچ اشارهای به حلیت شراب در حد کم ندارد. در یکی جایی جملهای جالب نوشته بود که: «اگر حکم به حلیت یک مقدار کم شراب بشود دیگر بسیاری از احکام مرتبط با حکم شراب تغییر خواهد کرد و باب بسیاری از مسایل باز خواهد شد و دیگر احکام و روایاتی که به حرمت خرید و فروش انگور برای تولید شراب و حرمت تولید، نگهداری، خرید و فروش شراب و حرمت بسیاری از اعمال مرتبط با آن میکنند لغو خواهد شد چون همهی آنها می تواند برای استفاده مقدار کمی باشد که بر فرض ما حلال است.»
قرآن در چند آیه به مذمت شراب اشاره میکند و اسمی از مستی نمیآورد. «يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ قُلْ فيهِما إِثْمٌ كَبيرٌ وَ مَنافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُما أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما[بقره/۲۱۹] در باره شراب و قمار از تو سؤال مىكنند، بگو: در آنها گناه و زيان بزرگى است؛ و منافعى (از نظر مادى) براى مردم در بردارد؛ (ولى) گناه آنها از نفعشان بيشتر است. در آیه دیگر درباره مذمت شراب آمده است که: «إِنَّما يُريدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِي الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُون[مائده/۹۱] شيطان مىخواهد به وسيله شراب و قمار، در ميان شما عداوت و كينه ايجاد كند، و شما را از ياد خدا و از نماز بازدارد. آيا (با اين همه زيان و فساد، و با اين نهى اكيد،) خوددارى خواهيد كرد؟
اما در احادیث بسیاری در کتب اهل سنت به مذمت و حرمت شرابخواری (به طور مطلق بدون قید نوشیدن کم یا زیاد) تصریح شده است که: «حدثنا عبد اللَّهِ بن يُوسُفَ أخبرنا مَالِكٌ عن نَافِعٍ عن عبد اللَّهِ بن عُمَرَ رضي الله عنهما أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قال من شَرِبَ الْخَمْرَ في الدُّنْيَا ثُمَّ لم يَتُبْ منها حُرِمَهَا في الْآخِرَةِ .[۲] از پیامبر اکرم روایت شده است که هر کسی که شرب خمر کرد و توبه نکرد،خداوند شراب بهشتی را بر او حرام میکند.»
پینوشت:
[۱]. شفقنا،
[۲]. بخاری، صحیح بخاری، ج ۵ ص ۲۱۱۹. دار النشر، دار ابن كثير , اليمامة ، بيروت، ۱۴۰۷، ۱۹۸۷ ، الطبعة الثالثة ، تحقيق، د. مصطفى ديب البغا
[۳]. سليمان بن الأشعث أبو داود السجستاني، سنن أبي داود، ج ۴ ص ۱۶۵. دار النشر، دار الفكر تحقيق ، محمد محيي الدين عبد الحميد