استغفار پیامبر در قرآن به چه معناست؟

پیامبران الهی به واسطه رسالتی که خداوند به آنان داده می بایست از گناه و خطا مصون باشند تا بتوانند با رهبری جوامع بشری آنان را از پیچ ها خطرناک زندگی به سلامت عبور داده و به منزگاه مقصود هدایت کنند.

این که می بایست پیامبران الهی سلام الله علیهم اجمعین معصوم از گناه باشند امری عقلایی نیز می باشد زیرا ممکن است در عین حالی که آنان انسان ها نیکوکار و شایسته ای بوده اند اما فقط یکبار در عمرشان مرتکب دروغ شده باشند و تنهاترین دروغشان، "ادعای پیامبری" باشد دروغی که بزرگترین و خطرناکترین گناه برای خود و پیروانشان را به همراه خواهد داشت و این خود می طلبد که پیامبران الهی حتی از گفتن کمترین و تنهاترین دروغ معصوم باشند.

اما در برخی از آیات صراحتا در مورد انبیاء از لفظ "استغفار" استفاده شده است. آیا این استغفار با "اعتقاد به معصومیت انبیاء" منافات دارد؟

از جمله آیاتی که خداوند در مورد استغفار پیامبر اکرم صل الله علیه و آله و سلم نازل کرده اند، آیه 19 سوره مبارکه «محمد» می باشد:"فَاعلم أَنَّهُ لا إله إلّا الله و استَغفِرلِذَنبِکَ و للمومنین و المومناتِ و اللهُ یَعلَمُ مُتَقَلَبَکُم و مَثواکُم" پس بدان که هیچ معبودی جز الله نیست و برای گناه خود و برای مردان و زنان با ایمان استغفار کن و خدا، رفت و آمد و آرمیدن شما را می داند[و به تمام حالات شما آگاه است]

در آیه 55 سوره مبارکه غافر نیز همین جمله "استغفر لذنبک" آمده است که با توجه به این که همه انبیا معصوم و به دور از گناه می باشند، این استغفار و طلب بخشش، برای یکی از چند امر زیر است:

1ـ استغفار یک عبادت است، گرچه گناهی در کار نباشد.

2ـ استعفار از ترک اولی است، یعنی کارهای که گناه نبوده؛ ولی بهتر بود که شخصی همچون پیامبر صل الله علیه و آله وسلم انجام می دادند.

3ـ برای آنکه استغفار از گناه، برای مردم یک سنت و روش شود.

4ـ استغفار، سبب علوّ درجات پیامبر می شود.

5ـ مراد، استغفار برای گناهانی است که مردم نسبت به پیامبر مرتکب شده اند.

6ـ استغفار همیشه از تقصیر نیست، بلکه گاهی از قصور است. انسان وقتی عزّت و عظمت خداوند و حقارت و ذلّت خود را می بیند، استغفار و طلب بخشش می کند.