منفورترین انسان‌ها از منظر حضرت علی(ع) چه کسانی هستند!؟

محسن اسماعیلی استاد دانشگاه و عضو حقوقدان شورای نگهبان در ادامه سلسله جلسات «درس‌هایی از نهج‌البلاغه» که در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب برگزار شد، گفت: همان‌گونه که در کتاب شریف نهج‌البلاغه بیان شده است، بر سر راه جوامع بزرگ بشری دو دام بزرگ، یکی شبهه‌سازی و دیگری بدعت آفرینی وجود دارد. این دو کار به قدری زشت و ناپسند است که کسانی که مرتکب می‌شوند آن را انکار کرده و به مردم می‌گویند اهل شبهه‌سازی و بدعت‌گذاری نیستیم در صورتی که از ابتدا به این کار مشغول بوده‌اند. آنها قرآن را با رأی و نظر خود تفسیر کرده و به جای آن که خود را به سمت حق ببرند حق را به سمت خود می‌کشند.

وی با اشاره به حدیثی از حضرت علی(ع) عنوان کرد: امیرالمؤنین(ع) می‌فرماید: آنان می‌گویند نزدیک شبهه نمی‌شویم در حالی که در ابتدا مرتکب آن شده‌اند، ما با بدعت کاری نداریم در صورتی که غرق در بدعت بوده‌اند. آنها در بستر بدعت‌ها با خیال آرام قرار گرفته و با دلبستگی و عمد این کار را انجام می‌دهند.

استاد دانشگاه امام صادق(ع) اظهار داشت: در خطبه 17 نهج‌البلاغه بیان شده که منفورترین انسان‌ها کسانی هستند که به نام دین مردم را بی‌دین می‌کنند و دام بی‌دینی بر سر راه آنان می‌گذارند. اینان کسانی هستند که خداوند آنها را به حال خودشان واگذار کرده است، از راه راست و درست منحرف شده و دلداده سخنان بدعت آمیز شده‌اند. حضرت علی(ع) در مورد این افراد می‌فرمایند: عالم بدعت‌گذار آن کسی است که خدا او را به خودش واگذار کرده و چون خدا او را به خودش واگذار کرده است به بدبختی‌های گوناگون دچار می‌شود. همچنین ایشان بیان فرموده‌اند: بالاترین مجازات برای یک بنده این است که خداوند او را به حال خودش رها کند. ضلالت و شقاوت آنان قطعی است. برای همین است که باید ده‌ها بار در روز از خداوند بخواهیم که ما را به راه راست و درست هدایت کند.

اسماعیلی ابراز داشت: در خطبه 87 امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: بدعت‌کاران هرکاری که انجام داده‌اند برای رضای خود بوده و نه برای رضای خدا. اگرخداوند ما را به حال خود رها کند گمراه شدن‌مان قطعی و از خیر و برکت دور و به شر و عقوبت نزدیک خواهیم شد. منفورترین موجود در محضر خدا کسانی هستند که به حال خود رها شده‌اند. اینان از عالمان بدعت‌گذار هستند. وقتی خدا آنها را رها کرد محبت خود را از دل آنان خارج می‌کند و با خروج محبت خدا از دل این افراد سرتاسر وجودشان از محبت غیر خدا پر خواهد شد.

 عضو حقوقدان شورای نگهبان تصریح کرد: این گروه، دلبسته غیرخدا شده و به تعالیم، باورهای غلط، بدعت و شبهه‌سازی‌های آنان دلبسته می‌شوند. هر کس گرفتار چنین کسانی شود دچار فتنه می‌شود. این افراد به این دلیل منفور هستند که علاوه بر گمراه بودن، خود گمراه کننده هم هستند. مبارزه کردن با این افراد بسیار مهم و سخت است زیرا اگر کسی بخواهد واقعیت را به مردم بگوید کسی حرف او را گوش نمی‌کند. شبهه افکنی و بدعت آفرینی با طبع و نظر عامه مردم همسوتر است، امام علی(ع) می‌فرمایند: هر کسی که باعث گمراه کردن مردم می‌شود باید عالمان واقعی جلوی او را بگیرند.

وی در خصوص سکوت در مقابل بدعت‌آفرینان و شبهه‌افکنان بیان داشت: در خطبه 154 حضرت امیر(ع) فرموده‌اند: اگر دچار مشکلات و گمراهی شده‌اید به این دلیل است که از روز اول لب به سخن باز نکرده‌اید، مؤمنان و عالمانی که می‌دانستند و سکوت کرده‌اند باعث می‌شوند عالمان دروغگو زبانشان رساتر شود. وقتی بدعت می‌آید جای سنت را می‌گیرد و هر سنتی که از بین می‌رود بخشی از دین هم از بین خواهد رفت. همچنین در خطبه 155 امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: هر بدعتی که پایه‌گذاری شود معادل آن یک سنت از بین می‌رود. هیچ چیز را جایگزین دین و سنت پیغمبر(ص) نکنید. راه راست و درست را رها نکنید تا به انحراف و گمراهی کشیده نشوید. یکی از دلایل مبعث پیامبر اسلام همین است که بدعت‌های غلط که در زمان‌های گذشته وجود داشته است را از بین ببرد، خداوند سبحان پیامبر اسلام را با راهی روشن و کتابی هدایت‌گر فرستاد، وارثان پیامبر(ص) بعد از ایشان وظیفه مبارزه با بدعت را دارند و در نبود آنان و در زمان غیبت عالمان واقعی این کار را انجام خواهند داد، حکومت‌ها هم باید با بدعت‌سازی مبارزه کنند.

استاد دانشگاه امام صادق(ع) ادامه داد: در زمان خلافت عثمان مردم از او و رفتارش به حضرت علی(ع) شکایت کردند و از ایشان خواستند که با عثمان صحبت کند. حضرت علی(ع) پیش عثمان رفت تا او را نصحیت کند. حضرت علی(ع) رو به عثمان کرد و فرمودند: ای عثمان از خدا بترس؛ به خدا سوگند اگر خودت را به کوری بزنی کسی نمی‌تواند تو را بینا کند. اگر بخواهی نادان بمانی کسی نمی‌تواند به تو چیزی یاد بدهد. راه راست و درست مشخص است اما این را بدان بهترین انسان‌ها در پیشگاه خداوند کسانی هستند که خودشان هدایت یافته و دیگران را نیز هدایت کنند. بهترین حاکم و پیشوا کسی است که سنت‌های دین را معلوم و آشکار کند و بدعت‌‎های غلط پیش آمده را از بین ببرد و بدترین کسان افرادی هستند که هم خود و هم دیگران را گمراه نمایند. او ارزش‌هایی که محترم است را کم‌رنگ و بی‌ارزش می‌کند. مراقب باش نه قربانی فتنه‌ها شوی و نه پرچمدار بدعت‌ها باشی.

وی در پایان سخنان خود با اشاره به حکمت 122 نهج البلاغه گفت: خوشا به حال کسانی که خود را کوچک می‌دانند و کار آنان تنها یاری کردن مؤمنان است و باطنشان سالم و افکارشان نیکو است، مال اضافه خود را می‌بخشند. خوش به حال کسانی که سنت پیامبر برایشان کافی است و به دنبال بدعت نمی‌روند. در خطبه 182 نیز بیان شده چرا دنبال بدعت‌ها می‌روید؟ من که به جز دین، چیزی از شما نخواسته‌ام. کجا رفتند برادران من که راه درست را می‌رفتند؟ آنهایی که برای جانبازی در راه خدا از یکدیگر سبقت می‌گرفتند و قرآن می‌خواندند و به آن عمل می‌کردند.

سلسله جلسات«درس‌هایی از نهج‌البلاغه» چهارشنبه هر هفته قبل از نماز مغرب و عشاء در مسجد 72 تن مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی«سرچشمه» به نشانی: میدان بهارستان، نرسیده به چهارراه سرچشمه، انتهای خیابان شهید صیرفی‌پور برگزار می‌شود و شرکت در آن برای عموم علاقه‌مندان آزاد است.

• فارس