اراده انسان‌ها در ظهور امام زمان چه نقشی دارد؟

بنا بر آموزه‌های دین، بی‌شک، انسان در زندگی فردی و اجتماعی خود اختیار دارد.[1] بر این مبنا می‌توان گفت که امام زمان امامی «آوردنی» است؛ همان‎طورکه حقیقتی «آمدنی» و ظهوریافتنی است. ازاین‌‌رو تا زمانی که شرایط برای جنبش جهانی فراهم نشود، او هرگز ظهور نخواهد کرد. در این بین، ما مسلمانان باید با کسب معرفت درباره امام و با آگاهی‎بخشی به جامعه انسانی برای ایجاد بستر توحیدی، اراده جمعی و فردی خود را به کار بگیریم تا شرایط جنبش مهدوی فراهم شود.
امام، «آوردنی» است؛ چراکه این بخش از مقدمات، بی‌شک در اختیار ما نهاده شده است و حتی از ما خواسته شده که در این راه گام برداریم. امّا از سوی دیگر، مسأله مهدویت در زندگی انسان براساس حکمت الهی، نهادینه شده و امری است که به طراح نظام هستی باز می‌‎گردد و از این نظر، اختیار انسانی در آن نقشی ندارد. بر این اساس است که می‌گوییم امام «آمدنی» است. یعنی پس از آنکه تمام اراده‎های انسانی، دست‌به‌دست هم داد و مردم، از سر اضطرار و آمادگی، در جست‎وجوی آن مهدی موعود برآمدند، آن‌گاه خدای متعال، براساس حکمت و مصلحتی که همواره در نظام هستی و تدبیر الهی وجود دارد، ظهور را محقق می‌کند. زمینه اذنِ ظهور، در اختیار انسان‌ است، ولی اصلِ اذنِ الهی، از اختیار او بیرون است. باید دعا و ندبه کرد تا خدای متعال امر به ظهور کند. براساس‌ سنّت قرآنی، هر‌گاه اضطرار آدمی به غایت خود رسید، بدون تردید، اجابت الهی به‌دنبال آن خواهد آمد.[2]

---

^{پی‌نوشت‌ها
۱. رعد: ۱۱؛ «إِنَّ اللّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ؛ خداوند، سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی‌‎دهد، مگر آنکه آنان، آنچه را در خودشان است، تغییر دهند».
۲. نمل: ۶۲؛ «أَمَّن یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَیَکْشِفُ السُّوءَ وَیَجْعَلُکُمْ خُلَفَاء الْأَرْضِ أَإِلَهٌ مَّعَ اللَّهِ قَلِیلاً مَّا تَذَکَّرُونَ؛ یا [كیست‏] آن كس كه درمانده را - چون وى را بخواند- اجابت مى‏كند و گرفتارى را برطرف مى‏گرداند و شما را جانشینان این زمین قرار مى‏دهد؟ آیا معبودى با خداست؟ چه كم پند مى‏پذیرید».}