سالروز پایان حاکمیت اسلام در اندلس پس از 800 سال

از اوایل قرن هشتم میلادی برابر با اواخر اولین قرن هجری، مسلمانان که بیش از نیم قرن از حکومتشان در جنوب غربی آسیا و شمال افریقا می‏گذشت به اسپانیا لشکرکشی کردند و آن را ضمیمه حکومت اسلامی کردند.

در طول صدها سال حکومت مسلمانان در اسپانیا که به اندلس شهرت یافته بود، مراکز متعدد فرهنگی و اقتصادی به وجود آمده و شهرهای فراوانی ساخته و تجدید بنا شد.

در اواخر قرن پانزدهم میلادی، اندلس دستخوش موج عظیمی از حملات پی در پی مسیحیان شد و قلمرو مسلمانان، در شرق و غرب، یکی پس از دیگری به دست مسیحیان افتاد.

در طی حملات بعدی، بسیاری از شهرهای غربی به تصرف مهاجمان مسیحی درآمد و از آن پس، اوضاع اندلس رو به پریشانی نهاد. حملات سنگین مسیحیان باعث تضعیف بیشتر قوای مسلمانان و کاهش قدرت آنان شد و مسیحیان را در تصرف دیگر شهرهای اندلس، مصمم‏تر ساخت.

پس از چندی پرتغالی‏ها سرزمین‏های جنوب غربی را مورد تجاوز قرار داده و علی رغم تحمل تلفات فراوان، با تصرف نقاط مختلف اندلس شامل قرطبه و اِشبیلیه، آخرین ضربات را بر پیکر اندلس وارد آوردند. هنوز مدت زیادی از این تجاوزات نگذشته بود که تمام شهرهای اسلامی اندلس در شمال، غرب و شرق به دست مسیحیان افتاد و از فرمان‏روایى پهناور و مقتدر مسلمانان در اندلس، جز غرناطه در جنوب و چند شهر کوچک، دیگر چیزی باقی نماند.

سرانجام مهاجمان مسیحی با حمله‏ای وسیع و پس از 9 ماه محاصره، شهر غرناطه، آخرین پایگاه مسلمانان در اندلس را که در دوران شکوفایى تمدن اسلامی در طی چندین قرن به عنوان مهد این تمدن به شمار می‏رفت، در 19 ژانویه 1492م تصرف کردند و به این ترتیب اندلس پس از حدود 800 سال به طور کلی از دست مسلمانان خارج شد. مسلمانان در هنگام حکومت خود در اندلس، در نشر فرهنگ و تمدن اسلامی کوشیدند و تمدنی درخشان با شهرهای آباد، کشاورزی، صنایع و معماری پرشکوه به وجود آوردند.

بدین وسیله بود که تمدن اسلامی و قسمت مهمی از علم و ادب یونان از طریق اسپانیا به اروپای غربی انتقال یافت. و از میان مسلمانان اندلس، دانشمندان بزرگی در علوم گوناگون ظاهر شدند و در بسط تمدن اسلامی کمک شایانی کردند.