آیت‌الله مکارم شیرازی: وهابیون چیزی از مجموع قرآن درنیافته‌اند

آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی شنبه شب در پنجمین دوره مسابقات قرآن حوزه‌های علمیه که در دارالقرآن علامه طباطبایی برگزار شد با اشاره به آیاتی از قرآن کریم در مورد اهمیت تدبر در کلام الهی خاطرنشان کرد: تدبر و تفکر تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؛ برخی ارباب لغت می‌گویند تدبر به معنای در عاقبت و نتیجه اندیشیدن است به این ترتیب که انسان در قرآن تفکر کند و به نتایجی برسد.

وی ادامه داد: تفکر در مورد اسباب و انگیزه‌هاست به این ترتیب که ببینیم قرآن از کجا و برای چه هدفی نازل شده است؛ از یک سو تفکر در اسباب و از طرف دیگر تدبر در نتیجه‌ها در اینجا مطرح است.

مکارم شیرازی با اشاره به اینکه حرکت به سوی ابتدا و انتها، تفکر نامیده می‌شود، عنوان داشت: کسانی که در حوزه قرآن فعالیت می‌کنند باید سعی کنند تدبر در قرآن را فراگیر کنند و تنها به حفظ و قرائت آن پرداخته نشود.

استاد برجسته حوزه علمیه قم خاطرنشان کرد: قرائت زیبا و با صوت قرآن مقدمه تدبر در آیات وحی است که آن هم خود زمینه‌ساز عمل به دستورات الهی و پیاده کردن نتایج در مسائل سیاسی، اخلاقی، اجتماعی، انسانی و فرهنگی سطح جامعه است.

وی گفت: همه چیز در قرآن مجید آمده و از وقتی وارد مسائل قرآنی شده‌ام، بسیاری از مسائل را با آیات قرآن می‌توانم بیان کنم.

آیت‌الله مکارم شیرازی با تاکید بر پرداختن به هر دو نوع تفسیر ترتیبی و موضوعی تصریح کرد: هر دو نوع تفسیر دارای برکات و نتایجی هستند که نیاز جامعه ماست؛ تفسیر ترتیبی دارای آثار عجیبی است و بسیاری از مسائل جز بر اساس آن حل نمی‌شوند و در عین حال شرایط برای تفسیر موضوعی هم چنین است.

این مرجع تقلید کار بدون تفسیر موضوعی را شبیه فعالیت وهابیت تندرو دانست و گفت: آنها یک آیه قرآن را می‌گیرند و مطابق تفسیر به رأی خود و بدون در نظر گرفتن دیگر آیات، تکفیر می‌کنند و به کشتار شیعیان و پیروان دیگر مذاهب می‌پردازند.

وی موضوعاتی همچون علم غیب و شفاعت را از جمله مواردی دانست که تکفیری‌ها با تکیه بر یک آیه آنها را نفی می‌کنند و افزود: آنها به صورت گزینشی چند آیه را گرفته‌اند و از مجموع قرآن چیزی دریافت نکرده‌اند.

مکارم شیرازی با بیان اینکه تفسیر موضوعی گاهی ممکن است در یک مورد خاص باشد خاطرنشان کرد: از جمله مسائلی که در قرآن به آن اشاره شده، کشتن فرزندان به وسیله عرب جاهلی در زمان جاهلیت است؛ غالبا گمان می‌کنیم دختران را زنده به گور می‌کردند و دلیل این امر خرافات بوده ولی دو مورد دیگر هم در قرآن آمده که یکی از آنها فقر است و خداوند هم خطاب به آنها می‌گوید از ترس فقر این کار را نکنید و معلوم می‌شود گاهی پسران را هم می‌کشتند.

استاد حوزه علمیه قم قربانی فرزندان برای تقرب به بت‌ها را از دیگر عوامل کشتن آنها توسط والدین در زمان جاهلیت دانست و بیان داشت: فقر اقتصادی، فقر اخلاقی و فقر اعتقادی سه عامل اساسی در این مسئله هستند؛ امروزه هم به همین دلایل سقط جنین می‌کنند و بیشتر مسائل اقتصادی را دلیل آن عنوان می‌دارند و این همان کاری است که در عصر جاهلیت رخ می‌داد.

وی افزود: تفسیر موضوعی در اینجا نشان می‌دهد خرافات، فقر اعتقادی و فقر اقتصادی می‌تواند سرچشمه نابسامانی‌های عظیم در جامعه بشری شود تا آنجا که انسان با دست خودش فرزندش را سر ببرد.

مکارم شیرازی خاطرنشان کرد: سه خطر متدبران در قرآن را تهدید می‌کند؛ نخست آنکه گفته شود قرآن برای ما کافی است و روایات به دردمان نمی‌خورد در حالیکه روایات و احادیث دریچه‌ای برای آشنایی با کلام وحی هستند و شنیده شده در گوشه و کنار برخی گروه‌ها سخن از تدبر در قرآن به میان آورده‌اند و روایات را به تدریج کنار می‌گذارند در حالیکه بر اساس حدیث ثقلین، کتاب خدا و عترت پیامبر باید در کنار یکدیگر باشند و مبادا خیال کنیم تدبر در قرآن به معنای استخراج همه مطالب از کتاب است و نیازی به روایات معصومان(ع) نداریم زیرا ساده‌ترین مسائل هم ممکن است در قرآن نباشد ولی ائمه اطهار(ع) در مورد آن سخنی گفته باشند.

این مرجع تقلید گرفتار شدن در دام تفسیر به رأی را دومین مشکل متدبران در قرآن دانست و گفت: فتواهای وحشتناک برخی مفتیان به همین دلیل صادر می‌شود.

وی با اشاره به خطر سوم تصریح کرد: غلو در مورد حضرات معصومین(ع) و تفسیر آیات بر همین اساس و حتی گاهی اوقات قائل شدن به تحریف قرآن خطراتی هستند که در اینجا عامل تهدید هستند.