چرا زینب کبری(س) «عقلیه بنی‌هاشم» نام گرفت!؟

حجت‌الاسلام علی‌اکبر میرزایی، رئیس دفتر نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه هرمزگان و مدرس حوزه و دانشگاه به مناسبت سالروز وفات زینب کبری (س) درباره برخی ویژگی‌های شخصیتی و القاب ایشان در گفت و گو با خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس سخن گفت و توضیح داد: نام‌هایی که برای حضرت زینب (س) مطرح شده هر کدام برای شرایط و ویژگی‌های خاصی بوده، زینب یعنی «زین‌ الأب»؛ زینت پدر. این یعنی فردی که حرکات و سکنات و برخوردهایش به لحاظ ظاهری و باطنی شباهت به پدرش دارد.

وی در ادامه افزود: زمانی که حضرت زینب (س) در کوفه خطبه می‌خواندند اهل کوفه می‌گفتند که ما تصور می‌کردیم علی بن ابی طالب (ع) سخنرانی می‌کنند این منظور صدای مرد و زن نیست، منظور روش صحبت کردن و استفاده کردن از واژه‌ها، عبارات، تحلیل‌ها و دیدگا‌ه‌هایی است که در سیره امام علی (ع) و سخنان حضرت زینب (س) وجود است.

وی با اشاره به اینکه عناوین و القاب دیگری هم برای زینب کبری (س) مطرح است که یکی از القاب عقیله بنی هاشم است، توضیح داد: قوم بنی هاشم که مشخص است اما عقیل (منسوب به مرد) و عقیله (منسوب به زن) به انسانی می‌گویند که همه سخنانش از روی فکر و اندیشه و خرد باشد نه احساسات و عواطف، این فرد مشورت و تفکر و تحلیل می‌کند و سپس سخن می‌گوید. البته این طور نبوده که همه به این نام موصوف باشند، این صفت را عده‌ای برخوردار هستند، اسامی ائمه الی‌الخصوص اینگونه بوده است، بنابراین نامی اگر برای ائمه می‌گذاشتند متناسب آنها بوده، باید آن ویژگی‌ها و صفات در درونشان باشد تا آن نام بر آنها منسوب شود، بنابراین نام‌های حضرت زینب (س) هر کدام دریای اندیشه‌ و معنویت است و باعث تعمق و تفکر ما می‌شود.

ابعاد مختلف زندگی زینب کبری(س)

حجت‌الاسلام میرزایی با بیان اینکه اگر بخواهیم درباره شخصیت حضرت زینب (س) صحبت کنیم باید زندگی ایشان را به چند بخش تقسیم کنیم، توضیح داد: بخش نخست حیات مبارک آن حضرت در زمان پدر بزرگوارشان است، در زمان مادر و جدشان رسول خدا (س) که البته سنشان کم بود و مسائل کلی درباره ایشان وجود دارد، منتها در زمان امام علی (ع) همراه بسیار خوبی ایشان برای پدر بودند تا جایی که می‌توان گفت، زینب (س) یکی از کسانی بود که طرف مشورت امام علی (ع) قرار داشت، این ویژگی برجسته حضرت زینب (س) بود که جایگاه بی بدیل ایشان را می‌رساند.

وی مهمترین نکته درباره شخصیت حضرت زینب را اینگونه معرفی کرد که هرچه ایشان جلوتر می‌رود جایگاه واقعی‌شان بیشتر مشخص می‌شود، افزود: اما بعد دیگر حیات آن حضرت در دوران امام حسن (ع) به عنوان یک حامی، مشاور و همراه برای ایشان بوده و در دوران امام حسین (ع) دیگر جریان حضرت زینب (س) و زندگی ایشان از یک زندگی فردی و اجتماعی فراتر می‌رود و حیطه دیگری به زندگی ایشان به نام زندگی سیاسی اضافه می‌شود، اینجاست که کربلا مطرح شده و مسائلی در آن پیش می‌آید که بحث بسیار گسترده‌ای است.

ابعاد شخصیت سیاسی حضرت زینب در دوران امام حسین (ع)

این مدرس حوزه و دانشگاه در ادامه افزود: حضور حضرت زینب در کربلا آگاهانه بود، اینطور نبود که یک مرتبه ایشان بیایند و در شرایط قرار بگیرند، اما نکته دیگر حضور ایشان در کربلا پس از شهادت امام حسین (ع) برای حفظ امامت امام سجاد (ع) و حفظ دین بود، ایشان هدایت افراد و جریانات را برعهده گرفت تا آسیبی به امام سجاد (ع) نرسد.

نقشه‌های یزیدیان پس از واقعه کربلا نقش بر آب شد

وی با بیان اینکه واقعه بزرگی به نام کربلا و عاشورا که قرار بود نقش تعیین کننده تا روز قیامت داشته باشد، توضیح داد: بنابراین حساس‌ترین برهه در مسئله عاشورا همین بلافاصله پس از آن ایجاد شده چرا که یک عده به دنبال منحرف کردن واقعه عاشورا بودند و می‌خواستند این قیام را خارجی برعلیه خلیفه وقت  مطرح کنند، بنابراین حقیقت اینجا باید روشن می‌شد و کسانی که قرار بود سکان دار پس از عاشورا شوند باید ماندگار می‌شدند و این مسئله حیاتی و مهم است که نقش حضرت زینب (س) برای مقابله با این جریانات انحرافی را مشخص می‌کند.

وی نکته دیگر درباره زندگی حضرت زینب (س) را خطبه‌های ایشان به شمار آورد و گفت: هدف ایشان از این خطبه‌ها همان هدفی بود که حضرت زهرا (س) در خطبه فدک برای اثبات ولایت امام علی (ع) معرفی کرد و نشان دادن اینکه ولایت ائمه یک ولایت تکوینی است، بنابراین در این خطبه‌ها حضرت زینب هم چنین نکاتی نهفته است، بارزترین نکته شخصیت حضرت زینب (س) این است که ایشان حرکتشان برای اثبات ولایت تکوینی امام حسین (ع) بود می‌خواستند به یزیدیان بفهماند که شما به جنگ جانشین خدا رفتید، یعنی درست نقطه برعکس شد، یزیدیان می‌خواستند این حرکت را خارجی مطرح کنند اما حضرت زینب (س) تلاش کرد نشان دهد نه تنها امام حسین خارجی نیست بلکه شما با جانشین خدا بر روی زمین جنگیدید، این حقیقت ولایت تکوینی است بنابراین کار بزرگ ایشان اینجا مشخص می‌شود.

وی در پاسخ به این سؤال که زینب (س) چگونه پس از واقعه کربلا از امام سجاد(ع) مراقبت کرد، گفت: مراقبت دو گونه است یک بار ظاهری است یک مرتبه باطنی که درباره ارتباط امام سجاد (ع) و حضرت زینب (س) هر دو اینها مطرح بود، همین که امام سجاد از کاروان کربلا زنده ماندند این نشان می‌دهد که یزیدیان ذره‌ای به امامت اعتقاد نداشتند چون اگر داشتند مطمئناً یک نوع دیگر با ایشان برخورد می‌کردند، این نشان می‌دهد که جامعه اسلامی به چه حال و روزی افتاده است که مسئله بسیار مهم امامت که پیغمبر تبیین کرده، به همین زودی فراموش شده است.