روش صحیح تبلیغ تشیّع چیست؛ مناظره و مباهله یا موفقیت عملی اسلام در جهان؟

«نباید کینه‌ورزی‌های مذهبی را زیاد کرد؛ این را چقدر باید تکرار کرد؟ بارها تکرار کرده‌ایم؛ بعضی حاضر نیستند [گوش کنند]. شما اگر بخواهید آن کسی را که موافق مذهب شما نیست و عقیده‌ی حقّ شما را قبول ندارد هدایت کنید، چه کار میکنید؟ اوّل شروع میکنید به مقدّسات او بدگویی کردن و دشنام دادن؟ اینکه بکلّی او را از شما دور خواهد کرد و امید هدایت او را به صفر خواهد رساند.»

این سخنان مقام معظم رهبری در 31 فروردین امسال در جمع مداحان اهل‌بیت عصمت و طهارت است، سخنانی که نشان از نگرانی عمیق ایشان از اقدامات شکل‌گرفته به نام تبلیغ تشیع و در حقیقت توهین به مذاهب اسلامی و ایجاد خدشه در وحدت اسلامی است.

سوال مهم اما برای کسانی که دغدغه تبلیغ تشیع دارند این است که باید از چه مسیری راه را گشود که نه تنها توهین به مذاهب دیگر نشود بلکه وحدت جهان اسلام را تحقق بخشد.

در میان شیعیان اما در طول بیش از هزار سال دو مدل برای گسترش تشیع وجود دارد و مدل غالب و فراگیر مدلی است که به‌وسیله مناظره و بحث در باب اختلافات در مورد جانشینی پیامبر، سعی در اثبات حقانیت ادعای تشیع داشته و از این طریق سعی می کند با قبولاندن اعتقاد خود به غیرشیعیان، مذهب تشیع را گسترش دهد.

در این مدل هدف «تغییر مذهب بدنه اهل سنت» است و  در آن دو رویکرد کلی وجود دارد؛ رویکردی که برخوردی خشن و توهین‌آمیز نسبت به عقاید اهل‌سنت دارد و رویکرد دیگری که سعی می کند در قالب اخلاق و منطق به قبولاندن عقیده خود بر اهل سنت بپردازد.

این روزها این مدل با رویکرد غیراخلاقی آن گسترش بیشتری یافته است؛ شبکه‌های تندروی شیعه یکی پس از دیگری ایجاد می‌شود و شروع می‌کنند به روایت کردن احادیثی در رد خلفای راشدین و برپایی مناظره‌های اعتقادی.

برخی از این شبکه‌ها به نام مقابله با وهابیت با اشاره به مشترکات اهل‌تسنن و وهابیت به برادران اهل‌سنت توهین کرده و چهره‌های متشیع را به شبکه‌های خود می‌آورند و به نام وهابیت به بزرگان و اعتقادات اهل‌سنت توهین می‌کنند.

حتی برخی از این شبکه‌ها از مباهله با اهل‌سنت ابایی ندارند و مدعی می‌شوند فردی با 1200 پیامک توانسته است مباهله‌ای انجام دهد و تعداد بسیاری را به تشیع دعوت کند!

همه اینها یک نتیجه دارد؛ کینه‌ورزی مذهبی ایجاد می‌کند که نه تنها به وحدت اسلامی و تقریب مذاهب کمک نمی‌کند بلکه به آن ضربه می‌زند و حتی مشکلات امنیتی متعددی را ایجاد کرده و راه را برای ورود تکفیری‌ها به کشور باز می‌کند.

اما مدل دیگر از تبلیغ شیعه چیست؟

مدل دیگر از تبلیغ شیعه که نمایندگان چندانی ندارد، مدلی است که امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب آن را نمایندگی می‌کنند؛ در این مدل در ظاهر اصلا بحثی از اختلاف شیعه و سنی و اینکه چه کسی درست می گوید و چه کسی نه، مطرح نمی‌شود.

طبق این مدل تشیع نه با مناظره و دعواهای نظری که با «موفقیت در عرصه عمل» تبلیغ می‌شود؛ طبق نظر این دیدگاه، اگر شیعیان بتوانند پرچمدار عزت مسلمین شوند، خود به خود تشیع نیز گسترش می‌یابد. اگر شیعه بتواند حکومتی تشکیل دهد و در اداره آن موفقیت باشد، به صورت خودکار به الگویی نزد دیگران تبدیل خواهد شد.

البته این نظر به معنای نادیده گرفتن حق اهل بیت و فراموشی اتفاقات پس از رحلت حضرت رسول «ص» نیست. بلکه بدین معناست که خود «ولایت» هم وسیله‌ای برای پیاده سازی گفتمان اصیل اسلام بوده است لذا هدف نهایی پیاده‌سازی گفتمان اهل‌بیت است که خود ایشان نیز برای تحقق این امر مبارزه کرده‌اند، نه صرف معتقد نمودن دیگران به باطل بودن خلافت خلفا.

شاید در این منظر باید به سخنان رحیم‌پور ازغدی توجه کرد که می‌گوید: تشیع مساوی است با ولایت علی(ع). ولی ولایت علی(ع) هم وسیله‌ای است برای هدفی بالاتر که اصل اسلام است. نمی‌شود به اسم حبّ علی(ع) کاری کرد که اصل اسلام که علی(ع) خودش را فدای آن کرد، به خطر بیفتد. اصلا علی(ع) برای رفع اختلاف آمد. علی(ع) منشأ اختلاف نیست.

• فارس