(بسم الله الرحمن الرحیم)
نام شریف آن بزرگوار فاطمه و القاب ایشان معصومه، فاطمه كبری و ستّی (بیبی) است، پدرش حضرت موسی بن جعفر_ علیه السلام _ و مادرش نجمه خاتون مادر حضرت رضا_ علیه السلام _ میباشد.[1]
شناخت اجمالی حضرت معصومه_ علیها السلام -:
از ولادت تا هجرت: آن حضرت اول ذی القعده سال 173 ه قمری در مدینه منوره به دنیا آمدند و در سنّ 28 سالگی در روز دهم یا دوازدهم ربیع الثانی سال 201 هقمری در شهر قم رحلت فرمودند.[2]
شرح حال حضرت:
فاطمه معصومه_ علیها السلام - در سال 201 ه قمری یعنی یك سال پس از سفر تبعید گونه حضرت رضا_ علیه السلام _ به شهر مرو همراه عدهای از برادران خود به قصد دیدار با امام رضا_ علیه السلام _ و تجدید عهد با امام زمان خویش وارد ایران شد.[3]
در طول راه به شهر ساوه رسیدند، ولی از آنجا كه در آن زمان مردم ساوه از مخالفین اهل بیت_ علیهم السلام _ بودند با مأموران حكومتی همراهی نموده و با همراهان حضرت وارد نبرد و جنگ شدند كه عدّهای از همراهان حضرت در این حادثه غمانگیز به شهادت رسیدند حضرت در حالی كه از غم و حزن بسیار مریضه بود با احساس نا امنی در شهر ساوه فرمود: مرا به شهر قم ببرید، زیرا از پدرم شنیدم كه فرمود: شهر قم مركز شیعیان ما میباشد. سپس حضرت به طرف قم حركت نمود. بزرگان قم وقتی از این خبر مسرّت بخش مطّلع شدند به استقبال آن حضرت شتافتند و در حالی كه موسی بن الخزرج بن سعد بزرگ خاندان اشعری زمام شتر آن مكرّمه را به دوش میكشید، ایشان در میان شور و احساسات مردم قم وارد آن شهر مقدّس و در منزل شخصی موسی بن الخزرج اجلال نزول فرمود: آن بزرگوار هفده روز در شهر ولایت و امامت به سر برد و در این مدّت مشغول عبادت و راز و نیاز با پروردگار متعال بود و واپسین روزهای عمر پر بركت خویش را با خضوع و خشوع در برابر ذات پاك الهی به پایان رساند و چشم از جهان فرو بست. طبق قولی نیز حضرت در ساوه به وسیله زنی مسموم گردید و مرگ وی بر اثر همان مسمومیّت بوده است.[4] (و الله العالم).
مراسم خاكسپاری:
بعد از غسل و كفن او را به سوی قبرستانی به نام بابلان حركت دادند و به علّت نبودن محرمی كه بتواند او را داخل قبر بگذارد از پیرمردی صالح به نام قادر در خواست نمودند این كار را انجام دهد. همه منتظر آمدن آن پیرمرد بودند كه حاضرین دیدند دو سواره از جانب ریگزار آمدند و پیاده شدند و بر جنازه حضرت نماز خواندند و جسم پاك ریحانه رسول خداصلی الله علیه وآله را در داخل سردابی كه از قبل آماده شده بود دفن كردند و بدون این كه با كسی سخن بگویند سوار شده و رفتند و كسی هم آنها را نشناخت. بعد موسی بن الخزرج سایبانی از حصیر و بوریا بر قبر شریف آن بزرگوار برافراشت و این سایبان برقرار بود تا زمانی كه حضرت زینب دختر امام جواد_ علیه السلام _ وارد قم شدند و قبّهای آجری بر آن مرقد شریف و مطهّر بنا نهادند.[5]
در مورد فضیلت آن بانوی مجلّله احادیث متعددی از ائمه _ علیهم السلام _ وارد شده است كه نمونه هایی از آن احادیث ذكر میگردد:
قال الرضا_ علیه السلام _: « مَنْ زَارَ المعصومه بِقُمْ كَمَنْ زارَنی ؛[6] كسی كه معصومه را در قم زیارت كند مثل این است كه مرا زیارت كرده است.» همچنین امام صادق_ علیه السلام _ در زمان حضور خود فرموده است: « مَنْ زارها فلَه الجَنَّه[7] ؛ كسی كه او را زیارت كند برای او بهشت است.» در حدیثی دیگر از همان امام همام به مقام شفاعت و عظمت آن بانوی مكرّمه پی میبریم: « تدخُل بِشفاعَتِها شِیَعتی الجنّه بِأَجْمَعِهِم[8] ؛ شیعیان ما همگی به سبب شفاعت او داخل بهشت میگردند.» در بعضی از كتب نیز روایاتی از خانم فاطمه معصومه_ علیها السلام - نقل گردیده است.[9]
خلاصه: فاطمه معصومه_ علیها السلام - دختر هفتمین امام شیعیان و خواهر امام رضا_ علیه السلام _ میباشد، در سال 173 ه قمری در مدینه متولد گردید و در سنّ 28 سالگی در راه عزیمت به خراسان جهت دیدار با برادر خویش در شهر ساوه بیمار و سپس به قم میروند و در منزل موسی بن الخزرج پس از هفده روز از دنیا میروند كه در مورد فضیلت زیارت او در قم احادیثی ذكر گردیده است.
- [1] . شیخ عباسی قمی، منتهی الآمال (انتشارات جاویدان علمی) ج 2، ص 290.الیاس محمد بیگی، فروغی از كوثر (انتشارات زائر، آستان مقدّس حضرت معصومه_ علیها السلام -) ص 32.
- [2] . همان مدرك.
- [3] . علی نمازی شاهرودی، مستدرك سفینه البحار (دراسات الاسلامیه مؤسسه بعثت) ج 8، ص 257.شیخ عباس قمی، منتهی الآمال (انتشارات جاویدان علمی) ج 2، ص 273.
- [4] . همان مدرك.
- [5] . شیخ عباس قمی، منتهی الآمال (انتشارات جاویدان علمی، ج 2، ص 274.علی نمازی شاهرودی، مستدرك سفینه البحار، دراسات الاسلامیه مؤسسه بعثت، ج 8، ص 257.
- [6] . ابن بابویه مشهور به صدوق، عیون اخبار الرضا_ علیه السلام _ (انتشارات نور) ص 517.
- [7] . همان مدرك.
- [8] . شیخ عباس قمی، سفینه البحار (آستان قدس رضوی) ج 3، ص 935 (چاپ اول 1418 هق)الیاس محمد بیگی، همان، ص 43 (چاپ اول زمستان 1374 هش).شیخ عباس قمی، همان.
- [9] . علامه مجلسی، بحارالانوار، ج 68، ص 76. علامه امینی، الغدیر، ج 1، ص 196 (بیروت دارالكتب العربی).