چرا یادگیری سِحر حرام است/ چگونه جادو را باطل کنیم؟!

حجت‌الاسلام ابوالفضل ساجدی عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در ادامه مباحث بررسی خرافه به خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس گفت: یکی از مواردی که در باب خرافات یاد می‌شود بحث سحر و جادو است. اصل سحر و جادو از منظر قرآن واقعیت دارد به طوری که در آیه 102 سوره مبارکه بقره و آیه 4 سوره فلق به این امر اشاره شده و از روایات نیز استفاده می‌شود بعضی از سِحرها واقعاً اثرگذار هستند. در آیه 102 بقره آمده است که مردم سحرهایی را فرا می‌گرفتند که با آن میان مرد و زن جدایی ایجاد می‌کردند لذا اصل سحر، سخن قابل قبولی است.

وی با بیان اینکه آنچه که امروزه در جامعه ما رایج است و غالب کسانی که ادعای سِحر دارند شیادانی هستند که دروغ‌پردازی می‌کنند و به روش‌های مختلفی کار غیر عادی انجام می‌دهند، ابراز داشت: به شکل‌های مختلفی امکان‌ این وجود دارد که انسان کاری انجام دهد و با اینکه به اسباب طبیعی تکیه دارد اما آن را از ادراک مردم پنهان بدارند مثلاً فردی که داخل آتش می‌رود و نمی‌سوزد در حالی که ماده خاصی را بر روی پوست خود زده است باعث می‌شود آتش در او اثر نکند لذا ظاهرش این است که فرد داخل آتش رفته است یا اینکه فرد، نامه‌ای می‌نویسد که کسی خط آن را نمی‌بیند در حالی که او با چیزی مانند آب پیاز نوشته است که وقتی با آتش برخورد می‌کند خود به خود، خط‌های آن نامه آشکار می‌شود لذا یک‌سری از کارها به این شیوه‌ها انجام می‌‌شود.

* «اراده» یکی از مصادیق انجام کار خارق‌العاده است

عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) عنوان کرد: بعضی از کارها نیز از سرعت بالایی برخوردار است و سرعت عمل فرد باعث می‌شود که بیننده آن را تشخیص ندهد و فکر کند که واقعاً سبب و علت طبیعی ندارد همانند بسیاری از کارهایی که شعبده‌بازان انجام می‌دهند. گاهی هم امور خارق‌العاده در کار است؛ یکی از این امور خارق‌العاده، اراده است بعضی از افراد قدرت اراده قوی‌ایی پیدا می‌کنند و اراده هم در خود انسان و هم در دیگران تأثیرگذار است.

وی با اشاره به تأثیر اراده در خود فرد، گفت: وقتی انسان تلقین می‌کند واقعاً اثری را می‌بیند افرادی که تخیلاتی می‌شوند و از تنهایی می‌ترسند در واقع تحت تأثیر تخیلات خویش قرار گرفته و رفتاری از آنها سر می‌زند و همین تخیل باعث می‌شود فرد آن را واقعی قلمداد کند و به دنبال آن یک رفتاری خاص از او سر بزند. اراده، نیروی قویی است و اثرات فراوانی می‌تواند داشته باشد بعضی از انسان‌ها به وسیله اراده، مقدمات کارهای دیگری را فراهم می‌کنند.

* اراده تکوینی الهی بر این قرار گرفته که عوامل مادی در حوادث جهان مؤثر باشند

ساجدی اظهار داشت: البته تأثیر اراده بر انجام کارهای خارق‌العاده مانند کارهایی که مرتاضان هندی انجام می‌دهند، امر عجیب و غریبی نیست خداوند این توانایی را به انسان داده است لذا تغییر اراده در عمل، چیزی نیست که بخواهیم آن را امری خلاف اراده خداوند بدانیم اراده تکوینی خدا به این تعلق گرفته که هم در امور طبیعی اثرگذار باشند هم در امور غیر طبیعی! حتی تأثیر سِحر هم که فراتر از اراده است آن هم تأثیرش به اذن الهی است یعنی اراده خداوند به این تعلق گرفته که هر پدیده‌ای علت خاص خودش را داشته باشد اما بعضی از این علل، علت‌های مادی هستند و بعضی دیگر علل غیر مادی! درباره سحر و جادو مطلب همین است.

وی تصریح کرد: منظور از اراده تکوینی الهی آن است که خداوند این جهان را به گونه‌ای خلق کرد که عواملی می‌توانند در حوادث جهان مؤثر باشند اعم از حوادث مادی و غیر مادی به طور مثال خداوند تیزی را در چاقو قرار داده که اگر با گوشت برخورد کند گوشت را می‌بُرد بنابراین چاقو را می‌توان برای امور مثبت و منفی استفاده کرد درباره سحر هم همین طور است، به همین دلیل اصلاً در باب سحر، آموزش و به کار بردن آن حرام است مگر فقط در ابطال سحر طرف مقابل. بنابراین اینکه افراد می‌توانند از عوامل مختلف، سوء استفاده کنند این به دلیل اختیاری است که انسان دارد و می‌تواند استفاده بهتری از اراده‌اش داشته باشد.

این کارشناس شبکه سحر ابراز داشت: خداوند توانایی انجام امور را به انسان داده است اما در عین حال، انجام برخی از کارها را نیز حرام دانسته و برای انجام کارهای خیر پاداش و در ازای ارتکاب‌ کارهای ناپسند، عقوبتی را مدنظر قرار داده است بنابراین بسیاری از کسانی که ادعای دعانویسی، ابطال سحر و... دارند کلاهبردارانی هستند که قصد اخاذی و پر کردن جیب خویش را دارند و دسترسی به افراد متعهد بسیار محدود است لذا غالباً در مواجهه با این افراد غالباً اصل را بر دروغ‌پردازی این افراد باید گذاشت چرا که افراد پاک و قابل اطمینان، نادر بوده و در میان مردم عادی کسانی هستند که از ظرفیت بالایی برخوردار نیستند و فقط به خاطر به جیب زدن پول دست به انجام چنین کارهایی می‌زنند.

وی خاطرنشان کرد: حال که اجمالاً متوجه شدیم سحر وجود دارد، نباید هر حادثه‌ای که در زندگی‌‌مان پیش می‌آید را به سِحر نسبت دهیم، سپس برای کار سحر هم نباید به هر کسی مراجعه کنیم احیاناً اگر برای کسی هم سِحری پیدا شد در روایات اسلامی راهکارهایی برای آن توصیه شده است از جمله پناه بردن به خداوند (استعاذه)، خواندن سوره‌های فلق و ناس، خواندن و نوشتن آیات 75 - 82 سوره مبارکه یونس، دعا و تضرع به درگاه الهی، درخواست کردن از اولیای الهی برای اینکه در حق انسان دعا کنند، صدقه دادن، آیه 100 سوره نساء را نوشته و همراه خود داشته باشند. البته راهکارهای مفصل‌تری هم در کتب روایی ارائه شده است اگر هم در مواردی کسانی احساس کردند که از این جهت مورد تهدید بودند می‌توانند از این راهکارها بهره ببرند.

* برخی از امور حرام، شرّ مطلق نیستند

ساجدی با تأکید بر اینکه سِحر از چند جهت حرمت دارد، گفت: اگر سِحر ابزاری برای فریب خلق باشد و مراجعه به ساحر نیز حرام است چون در راستای استفاده از سحر، کمک زیادی به گسترش این فریب می‌کنیم جامعه ما این گونه است وقتی شما دور یک فرد جمع شوید مردم ناخودآگاه توجه زیادی به او خواهند کرد و توجه عده‌ای باعث مراجعه سایر افراد نیز می‌شود و ناخودآگاه، شهرتش را زیاد کرده و بازار شیادی برخی از افراد را رونق می‌بخشد.

وی عنوان کرد: این گونه نیست که امور حرام از منظر اسلام، شرّ مطلق باشند بعضی از این امور، ضرر نسبی دارند چون در مجموع ضررش بیشتر از نفع آنها است و شاید بدون زحمت و بدون پول، کالایی به دست انسان برسد و این نفع آنی است اما چون پایمال کردن حقوق دیگران را به دنبال دارد این کار حرام است درباره سحر نیز همین گونه است که بر فرض مثال کسانی بر این باور باشند که سِحر فایده دارد چون در مجموع، ضررش برای جامعه بیشتر است حرام شمرده شده لذا در اسلام فقط ابطال سحر جایز خواهد بود.

* خداوند ما را از انجام کارهایی که منشأ فریب‌کاری و کلاهبرداری شود نهی کرده است

عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) یادآور شد: شاید استدلال دیگری که بتوان در این خصوص عنوان کرد این باشد که خداوند نمی‌خواهد مردم از طریق روش‌های غیر مجاز کارهای خود را انجام دهند که منشأ فریب‌کاری و کلاهبرداری شود در عین حال تأثیر اراده در افعال خارق‌العاده امر درستی است مثل تسخیر جن، ارتباط با اجنه و شیاطین و... اصل این مسئله اجمالاً قابل قبول است اغلب مرتاضان توانایی انجام چنین کارهایی را دارند اما این بدان معنا نیست که مورد تأیید اسلام باشد و هر کس که توانایی انجام کار خارق‌العاده را داشته باشد نشان از صدق و صحتش از منظر اسلام نیست چرا که اسلام به ما اجازه نداده که از هر طریقی ما به هدف دست یابیم؛ شما با دزدی هم می‌توانید به پول برسید اما خداوند متعال این راه را حرام اعلام کرده است لذا اگر کسی هم توانایی کار خارق‌العاده داشت خود این توانایی دلیل صحت آن از منظر اسلام نیست.

وی اظهار داشت: از اولیاء‌الله زیاد داشتیم افرادی که علم غیب داشتند و از غیب خبر می‌دادند بدون اینکه راه‌های عجیب و غریب را طی کرده باشد و خداوند این توانایی را به خاطر تقوا و زهدشان به آنها عطا فرموده است اما برخی از افراد راهکارهای خاصی را دنبال می‌کنند تا به چنین توانایی دست یابند آن هم از راه‌های غیر مشروع!

ساجدی تصریح کرد: کسانی که فرصت‌هایی را به طور غیر مستقیم برای تبلیغ خودشان قرار می‌دهند غالباً کسانی هستند که برای گسترش خرافه در جامعه گام برمی‌دارند و یا عللی مانند کسب منفعت اقتصادی و بیانگر شهرت طلبی افراد است. باید در جامعه ما یک در هزار ما روی سِحر حساب کنیم خانواده‌ها برای موفقیت‌هایشان، شکست‌ها، مشکلات و پیشرفت‌هایشان به دنبال راه‌حل‌ها بوده و یک در هزار، سراغ سحر بروند نه بیشتر باید به عوامل معنوی مانند دعا، توکل، صدقه و... بپردازند که می‌تواند از بروز بسیاری از مسائل جلوگیری کند. چون توجه به  افراد فالگیر موجب توجه دیگران و تبلیغ آنها می‌شود ما باید بحث مراجعه به دعانویسان را از زندگی خویش حذف کنیم چون خانواده‌ وقتی نمی‌توانند یک مشکلی را حل کنند می‌گویند فلانی ما را سِحر کرده است به دلیل اینکه این به مشکلات مبتلا نشویم باید به این مسئله، یک در هزار توجه کنیم.