تبلیغات ویژه
تبلیغات متنی
(بسم الله الرحمن الرحیم)
لِسَانُ الْعَاقِلِ وَرَاءَ قَلْبِهِ وَ قَلْبُ الْأَحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِه
زبان عاقل در پشت قلب اوست، و قلب احمق در پشت زبانش قرار دارد.
شرح:
سید رضی(ره) مؤلف نهج البلاغه، بعد از نقل این حدیث گفته است:
اين از مطالب شگفت انگيز و پر ارزش است و منظور اين است كه عاقل زبانش را رها نمىسازد در سخن گفتن مگر بعد از مشورت و فكر و سنجش.
ولى احمق حرفها و سخنانى كه از زبانش مىپرد قبل از مراجعه بفكر و دقت و انديشه است. بنا بر اين گويا زبان عاقل تابع و پشت قلب او است و قلب احمق تابع زبانش ميباشد.
و اين معنى به لفظ ديگر هم از آن حضرت عليه السّلام روايت شده:
قَلْبُ الْأَحْمَقِ فِي فِيهِ وَ لِسَانُ الْعَاقِلِ فِي قَلْبِهِ
قلب احمق در دهان او است، و زبان عاقل در قلب او
و معنى هر دو فرمايش يكى است[1].
در حدیثی زیبا از امیر المؤمنین علیه السّلام نقل شده که فرمودند:
انسان در زير زبانش نهفته است. بنا بر اين سخن خود را كاملاً بسنج و آن را بر عقل و معرفت خود عرضه كن و خوب دقت و تامل بنما اگر براى خدا و در راه رضاى او است سخن بگو و گر نه سكوت بهتر از آنست.
و در نزد خدا براى اعضاء و جوارح انسان هيچ عبادتى سبكتر و كم مؤونهتر و پر ارزشتر و پربهاتر از سخنى كه براى خدا و در راه خدا و براى نشر و بيان نعمتهاى خداوند بر بندگانش باشد نیست.
آيا نمىبينى كه خداوند متعال براى روشن شدن اسرار غيبى و كشف علوم نهفته خود و باز كردن خزائن وحى خويش بين خود و بين پيامبرانش به غير سخن چيز ديگرى قرار نداده و همين طور ميان پيامبران و امتهاى آنان. پس معلوم مىشود بهترين واسطه و مهمترين وسيله ابلاغ تكليف و برترين عبادتها سخن است و از طرفى هيچ گناهى از گناه زبان فسادانگيزتر و زيانبارتر براى بنده نیست كه كيفرش بسيار سريع و زودرس باشد و ملامتآورتر در نزد مردم باشد(یعنی اين نتيجه تلخ خيلى زود مشاهده مىشود).
هيچ چيزى مانند زبان نيست و زبان مترجم و بيانگر درون و گزارشگر دل است و به وسيله زبان سرّ نهفته درون كشف مىشود و بر مبناى عمل زبان در قيامت حسابرسى مردم انجام مىشود. و زبان شرابى است که عقل ها را مست می کند به وسيله سخنانى كه براى غير خدا باشد و هيچ چيز مثل زبان سزاوار زندانى شدن و حبس طولانى نيست[2].
با تامل در این فرمایش اهمیت دقت در سخنانی که بر زبان می آوریم روشن می شود. به قول سعدی:
اوّل انديشه وانگهى گفتار
پی نوشت ها:
[1] ترجمهگوياوشرحفشردهاىبرنهجالبلاغه، ج 3 ، صفحهى 227 (متن عربی این فرمایش در نهج البلاغه فیض الاسلام ص 1106 موجود است)
[2] بحار الانوار-ترجمه جلد 67 و 68، ج2، ص: 285 و 284
- لینک کوتاه این مطلب
»
ابوتراب
تاریخ انتشار:16 آذر 1393 - 13:33
مطالب مرتبط...
نظر شما...
