آیا در روایات آمده است که هنگام سلام به امام زمان، سر را به اندازه رکوع یا کمتر خم کنیم؟

در مورد ابراز ادب و احترام به ساحت امام زمان به هنگام شنیدن لفظ قائم (یا هرگونه یادی از حضرت ولی‌عصر) روایاتی نقل شده است.

بعضی از دانشمندان نقل کرده‌اند که این مطلب را از عالم متبحر، سید عبدالله سبط محدث جزائری سؤال کردند و ایشان جواب داد که در خبری از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است: روزی در مجلس ایشان نام مبارک حضرت مهدی علیه‌السلام برده شد و امام به جهت تعظیم و احترام از جای برخاست.[١]
و در روایت دیگر آمده است روزی شاعر معروف اهل‌بیت، دعبل خزاعی خدمت امام رضا علیه‌السلام رسید و اشعارش را قرائت کرد. وقتی به ابیاتی که درباره امام زمان سروده بود، رسید، حضرت دست خود را بر سر خویش گذارد و به احترام از جای برخاست.[٢] سپس فرمود: ای خزاعی بدان که روح‌القدس این دو بیت را بر زبانت جاری ساخته است. خداوند دیدنش را به تو روزی گرداند و تو را با او محشور گرداند. آن حضرت صد دینار به دعبل عطا کرد.[٣]

میرزای نوری اضافه می‌کند:
روایت شده است وقتی نام حضرت حجة‌بن‌الحسن در مجلس امام رضا علیهم‌السلام برده شد، آن حضرت از جای برخاست و دست مبارکش را روی سرش گذاشت و فرمود: «اللهم عجل فرجه و سهل مخرجه».[۴]
این عمل در عصر امام صادق علیه‌السلام نیز سابقه داشته است. از امام صادق سؤال شد: چرا هنگام شنیدن نام امام‌ زمان از جای خود برمی‌خیزیم؟ حضرت فرمود صاحب‌الامر غیبتی بسیار طولانی دارد و از کثرت لطف و محبتی که به دوستانش دارد هرکس وی را به لقب قائم ـ که اشاره به دولت کریمه او و اظهار تأثری است از غیبت او ـ یاد کند، آن حضرت هم نظر لطفی به او خواهند نمود و چون در این حال مورد توجه امام واقع می‌شود سزاوار است از باب احترام به پا خیزد و از خدا تعجیل در فرجش را مسألت نماید.[۵]

بنابراین ایستادن و ابراز احترام به امام زمان به هنگام یاد شدن آن حضرت در برخی نقل‌ها وجود دارد و ازآنجاکه ابراز احترام به ساحت معصوم است نیز به‌طور عام مطلوبیت دارد، اما رکوع کردن یا خم کردن سر دلیل خاصی ندارد.

---

_{پی‌نوشت‌ها
١. نجم‌الثاقب، محدث نوری، ص۴۴۴.
٢. منتخب‌الاثر، لطف‌الله صافی، ص۵۰۵.
٣. مناقب آل‌ابی‌طالب، ابن شهر آشوب، ج۴، ص۳۳۹.
۴. منتخب‌الاثر، لطف‌الله صافی، ص۵۰۵.
۵. دادگستر جهان، ابراهیم امینی، ص۱۲۵، به نقل از الزام‌الناصب، یزدی حائری، ج۱، ص۲۷۱.}