امام مهدی علیه‌السلام هنگام ظهور با چه موانع و مشکلاتی روبه‌رو خواهد شد؟

امام مهدی علیه‌السلام هنگام ظهور، به اجرای برنامه‌های اصلاحی خود می‌‎پردازد تا سراسر جهان طعم شیرین دین‎داری و عدالت را بچشند و در سایه برنامه‌های دینی، به سعادت دنیا و آخرت دست یابند، ولی این امر مهم به راحتی قابل دست‎یابی نبوده، موانع متعددی سر راه آن است که با تلاش و مجاهدت فراوان قابل رفع می‌باشد.

موانع و مشکلات را می‌‎توان به دو بخش کلی تقسیم کرد:
۱. طاغوت‌ها و دشمنان؛
۲. منافقان و جاهلان.

توضیح آنکه:
۱. طاغوت‌ها و دشمنان
امام مهدی علیه‌السلام پس از ظهور، همه انسان‌ها را به دین اسلام دعوت کرده، آنها را به پیروی از دستورات الهی و اطاعت از امام زمان خویش فرامی‌‎خواند. عده بی‌شماری از آنان چون او را بر حق و کلامش را سعادت‌بخش می‌‎بینند، به اطاعت و پیروی از او برمی‎خیزند. در این میان، گروه‌ها و افرادی نیز هستند که بیداری و دین‎داری مردم، منافع آنان را به خطر می‌‎اندازد. آنان تحمل عدالت را ندارند و وقتی امام برای برپایی عدالت قیام می‌‎کند، به دشمنی با آن پرداخته، مانع اجرای عدالت می‌‎شوند.

۲. منافقان و جاهلان
از مشکلات بزرگی که سر راه امام موعود قرار دارد، انحراف‎ها، برداشت‌ها و تفسیر‌های نادرستی است که از دین خدا و اصول و فروع احکام الهی پدید آمده و قرن‌ها در ذهن برخی افراد جامعه اسلامی نفوذ کرده است. این موضوع، مانع عظیمی سر راه امام عصر است.
برای حل این مشکل، امام با دو گروه از مردم باید روبه‎رو شود: یکی توده‌های ناآگاه و جاهل جامعه که دین را اشتباه فهمیده و به آن عمل کرده‎اند و دیگر، قشر آگاه و تحصیل کرد‌ه‎ای که با وجود تعداد محدود یا عمداً دین را از مسیر حق منحرف کرده‎اند یا انحرافات را پذیرفته و معارف دینی را آن گونه توجیه کرده‌اند که خود دوست داشته و منافع آنان اقتضا کرده است.
روبه‎رو شدن با گروه اول، بسیار آسان‎تر و حل این مشکل بسی سهل‎تر است؛ زیرا ممکن است این افراد با شنیدن کلام حق آن را بپذیرند و دست از عقاید غلط خود بردارند، اما مشکل اصلی، گروه دوم هستند که با آگاهی و غرض خاص، به تحریف معارف دینی پرداخته‌اند.
امام صادق علیه‌السلام فرمود:
«زمانی که قائم ما قیام می‌‎کند، آزاری که از ناحیه افراد جاهل به او می‌‎رسد، سخت‎تر است از اذیتی که از سوی جاهلان دوره جاهلیت به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله رسید». راوی پرسید: «چگونه چنین چیزی ممکن است؟» حضرت فرمود: «پیامبر میان مردم آمد، در حالی که مردم سنگ، صخره، چوب و تخته‌های تراشیده را می‌‎پرستیدند و قائم ما که به سوی مردم می‌‎آید، آنان آیه‌های قرآن را توجیه کرده، با آنان بر ضدّ [امام زمان] استدلال می‌‎کنند».[۱]
از دیگر مشکلات سر راه حضرت، وجود بدعت‌ها و مبارزه با آنهاست. این مسأله، مانع هدایت برخی افراد بوده و حضرت مهدی علیه‌السلام ناگزیر به مبارزه با آنهاست. امام باقر علیه‌السلام در توصیف زمان ظهور امام مهدی علیه‌السلام می‌‎فرماید:
«... هیچ بدعتی را وانگذارد، مگر اینکه آن را از ریشه برکند و از هیچ سنتی نمی‌گذرد، مگر اینکه آن را برپا خواهد کرد…».[۲]

ظهور امام مهدی علیه‌السلام به عنوان منجی و مصلح کل، بسیار شیرین و نهایت آرزو‌هاست، ولی به تغییری کلی و اساسی در روند اجتماع کنونی انسان‌ها از حیث نوع حکومت و زندگی مردم می‌انجامد؛ از این رو با موانع و چالش‎هایی رو‌به‎رو می‌شود؛ از جمله:

۱. موانع ساختاری
که حاکمان ستمگر و طاغوت هستند. آنها چون حکومت اصلاحی حضرت را در تضاد با منافع استعمارگرانه و حکومت ظالمانه خود می‌بینند، به دشمنی با حضرت پرداخته، با ایشان وارد جنگ می‌شوند و برای این کار، اقدام به لشگرکشی می‌کنند.

۲. موانع انسانی
الف. شهوت‎پرستان و حیوان‎صفتان؛ اینان افرادی هستند که شهوات دنیایی در تار و پودشان رخنه کرده، خوی حیوانی بر وجودشان سیطره افکنده است. اینان خود را انسانی مانند سایر انسان‌ها می‌دانند، هرچند در جامعه آرمانی زندگی می‌کنند.
ب. متظاهران به دین؛ این گروه به چند بخش تقسیم می‌شوند؛ گروهی مانند خوارج زمان امیرالمؤمنین برداشت خاصی از دین داشته، هرکس غیر از خود را کافر و مهدورالدم می‌دانند. گروه دوم، روشن‎فکرمآبانی هستند که به برداشت‌ها و تفسیر‌های انحرافی از دین دچار و به جهل مرکب، گرفتار شده‌اند. گروه سوم، توده ناآگاه و جاهلی هستند که دین، به صورت غلط به آنها رسیده، در مسیر انحراف از حق گام بر می‌دارند و این انحرافات، به صورت عادت شده است. همه این موارد، به بدعت‌هایی در دین می‌انجامد.
ج. فرقه‌ها و مکاتب انحرافی؛ علت پیدایش آنها، نیاز مردم به معنویت است؛ خلأ معنویت، امری است که از دیرباز افرادِ فاصله گرفته از امام حق و دین راستین اسلام را دچار مشکل کرده است. در این میان، برخی افراد سودجو، با ایجاد مکاتب به ظاهر عرفانی انواع انحرافات فکری و رفتاری را ایجاد می‌کنند.
از طرفی وضعیت نابسامان اقتصادی عمومی و سیاست‌های کلی جوامع و تسلیحات نامتعارف نیز مطرح است.

---

_{پی‌نوشت‌ها
۱. الغیبة، نعمانی، ص۲۹۷.
۲. بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۵۲، ص۳۳۹.}