چشمِ شور؛ خرافه یا واقعیت!؟

حجت الاسلام و المسلمین محمد جواد رودگر، رییس پژوهشکده حکمت و دین پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در پاسخ به این سوال که آیا آن چه در میان عامه مردم به عنوان «چشم شور» مطرح می شود، صحت دارد و ممکن است فردی، فرد دیگری را چشم بزند؟، گفت: بله چشم شور یا همان چشم زخم مطابق با آیات و روایات حقیقت داشته و می تواند خطراتی برای انسان در پی داشته باشد.

وی ادامه داد: چشم شور یا چشم زخم به نفس فرد و به اصطلاح صاحب چشم و کسی که چشم می زند، باز می گردد و در اغلب موارد – نه همیشه – به حسادت و کینه ورزی هایی که جزو رذایل اخلاقی است و در نفس و شاکله وجودی آدمی ملکه شده است، برمی گردد.

این پژوهشگر عرفان تصریح کرد: در واقع برخی افراد نسبت به دیگران بدبینی و حسادت دارند و ممکن است از طریق رذایل نفسانی و از رهگذر نگاه های خود آثاری منفی در مخاطب بر جای بگذارد و آیه 51 سوره مبارکه قلم:«وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ؛ نزديك است كه كافران هنگامي كه آيات قران را مي شنوند تو را با چشمان خود هلاک کنند و می گویند او دیوانه است» بر این ادعا به صورت اجمالی صحه می گذارد که حتی درباره پیامبر اسلام (ص)‌ نیز این مساله یعنی چشم خوردن در حال وقوع بود.

وی عنوان کرد: اما در این میان باید به این نکته توجه کرد نمی توان هر پیشامد بد و ناگواری را همچنان که در میان عوام و عرف مشهور شده است، به چشم شور دیگری نسبت داد به این صورت که برخی مطرح می کنند امروز فلان اتفاق بد برای من افتاد یا تصادف کردم به دلیل آن که صبح هنگام خروج از منزل نگاه فلان شخص به من افتاد و چشم خوردم! گاه هیچ ارتباطی میان این مسائل وجود ندارد و اتفاقات و حوادث بدی که برای ما رقم می خورد، به دلیل بی تدبیری و عدم مدیریت صحیح خودِ ماست و نباید تقصیر را به گردن دیگری انداخت و گفت چشم او شور بود.

حجت الاسلام رودگر با بیان اینکه گاه افراد نیز از روی خوش طینتی و بدون غرضی دیگری را چشم می زنند، گفت: برخی اوقات انسان از روی شوق و شعف و علاقه نسبت به زیبایی، جمال، کمال، خوش زبانی و ... طرف مقابل را چشم می زند بدون این که بخواهد به او آزاری برساند یا مشکلی برایش درست کند، بنابراین، گاه به زبان آوردن برخی زیبایی ها از روی شگفت زدگی و تعجب، می تواند منجر به چشم خوردن فردی که او را دوست داریم و بدخواهش نیستیم شود که باید از شگفت زده بودن و به زبان آوردن آن چه موجب تعجب ما شده است، جلوگیری کنیم.

این استاد حوزه و دانشگاه در توضیح چگونگی چشم خوردن و چشم شوری اظهار کرد: همان طور که می توان از طریق صحبت کردن و کلام یا ذهن، انرژی های مثبتی به مخاطب انتقال داد، از طریق چشم نیز می توان انرژی هایی منفی ساطع کرد و خوبی ها و کمالات دیگری را تاب نیاورد و حسادت کرد و زمینه آسیب رساندن به آنها را فراهم کرد به این ترتیب که مثلا فردی صاحب زیبایی یا مالی باشد و فرد حسود در دل آرزو کند ای کاش آن فرد بیمار شود یا از بین برود تا رقیبی برای او نباشد و من دیده شوم به جای او و به این ترتیب نگاهی از روی بغض و دشمنی به او داشته باشد که می تواند انرژی های منفی را به طرف مقابل منتقل کند.

رییس پژوهشکده حکمت و دین پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی پرداخت صدقه را عامل بسیار موثر در دور کردن آسیب و بلاهای احتمالی از چشم شور عنوان کرد و یادآور شد: نباید فراموش کرد قدرت خداوند بالاترین قدرت ها است و می توان بر او توکل کرد تا از گزند شرور در امان ماند اما برای دفع شر محتمل از سوی چشم زخم می توان علاوه بر پرداخت صدقه، از ذکر خدا و یاد او و قرائت آیه شریفه «وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ» و همراه داشتن این آیه و برخی ادعیه وارد شده در این زمینه، کمک و مدد گرفت.