پاسخ امیرالمؤمنین(ع) به مردی که خواستار شمارش فضایل پیامبر(ص) بود

رئیس پژوهشکده دانشنامه‌نگاری دینی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، مهم‌ترین نکته در سلوک پیامبر(ص) را پرورش مکارم اخلاقی دانست و ماجرای درخواست مرد عرب از امیرالمؤمنین(ع) را مبنی بر شمارش فضایل پیامبر(ص) مطرح کرد.

حجت‌الاسلام ابوالقاسم مقیمی‌حاجی رییس پژوهشکده دانشنامه نگاری دینی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس در آستانه رحلت رسول اکرم (ص) با اشاره به آیه 22 سوره احزاب «وَلَمَّا رَأَی الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزَابَ قَالُوا هَذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَمَا زَادَهُمْ إِلَّا إِیمَانًا وَتَسْلِیمًا» گفت: خداوند مردم را به الگوبرداری از پیامبر(ص) دعوت کرده است.

وی با اشاره به اینکه ما باید حرکات و رفتارمان در زندگی با حرکات و رفتار پیامبر (ص) تنظیم شود،‌ توضیح داد: براساس کتاب سنن النبی، شخصی خدمت حضرت امیر (ع) آمد و درخواست کرد که اخلاق پیامبر (ص) را برای او شمارش کند، حضرت امیر به او فرمود تو نعمت‌های دنیا را بشمار تا من اخلاق پیامبر (ص) را بشمارم، وی گفت که خدا خودش می‌گوید شما اگر بخواهید نعمت‌های دنیا را شمارش کنید، نمی‌توانید حساب آن را بدست آورید، بنابراین حضرت امیر (ع) فرمود: با وجود اینکه خود خداوند گفتند که ما این همه که نمی‌توانیم نعمت‌های دنیا را بشماریم ولی خدا خودش نعمت‌های دنیا را متاع قلیل می‌داند درحالیکه خداوند در برابر پیامبر (ص) می‌گوید که ایشان خلق بزرگی دارند لذا اینجا حضرت امیر (ع) فرمود که هر پیامبری مظهر یکی از خصوصیات خداست زمانی که پیامبری به حضرت رسول (ص) رسید، ایشان همه اخلاق نیک را دربر داشت.

حجت‌الاسلام مقیمی‌حاجی درباره اخلاق و سلوک پیامبر اسلام (ص) توضیح داد: امام حسین(ع) از پدرشان حضرت امیر نقل می‌کنند که اخلاق پیامبر (ص) در داخل خانه چگونه بوده است. ایشان می‌گویند که پیامبر وقتی به خانه می‌آمد اوقاتش به سه قسمت تقسیم می‌شد: یک قسمت برای خدا، یک قسمت برای خانواده و قسمت آخر برای خودشان بود، متأسفانه امروزه انسان‌ها در یک افراط و تفریطی به سر می‌برند بعضی‌ها کلاً می‌خواهند وقتشان را برای خدا بگذرانند بنابراین در درون خانواده برای تربیت فرزند وقتی نمی‌گذارند، برخی هم کلاً برای خانواده وقت می‌گذارند و نمازشان شروع نشده به اتمام می‌رسد، بعضی‌ها هم کلاً برای خودشان هستند یعنی تمام افراد در زندگیشان باید بر مدار آنها سامان پیدا کند.

رییس پژوهشکده دانشنامه نگاری دینی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با تأکید بر تعادلی که در رفتار پیامبر (ص) مشاهده می‌شود، اظهار داشت: بنابراین حضرت امیر (ع) گفتند که این تعادل در رفتار پیامبر (ص) وجود داشته قسمتی برای خدا به مناجات و راز و نیاز و نمازهای پنج گانه همراه مقدمات و اذان و اقامه و تعقیبات و بخشی هم برای هم نشینی با خانواده، گفت‌وگو و درددل و در نهایت نیز بخشی برای تنهایی با خودشان که البته پیامبر همین بخش را نیز به بستگان و صحابه اختصاص می‌دادند.

حجت‌الاسلام مقیمی‌حاجی با اشاره به روایتی از صفحه 158 جلد دوم فروع کافی توضیح داد: روزی پیامبر (ص) وارد منزل شد تکه نانی بر زمین مشاهده کرد، عایشه همسر ایشان در منزل بود و آن را برداشت و تناول کرد. پیامبر (ص) فرمود که این نعمت خداوند را که در مجاورت شماست اکرام کنید تا هرگز نعمت‌های خداوند از شما دور نشود، این نکته این است که خدا به انسان‌ها نعمت میدهد و انسان‌ها شکر نعمت به جا نمی‌آورند چه بسا مهمانی‌هایی می‌بینیم که در آنها اسراف بسیار صورت می‌گیرد و اینها جلوی چشم ماست و ما اهمیت نمی‌دهیم.

وی در پایان گفت: ان‌شاءالله با بهره‌گیری از نوع رفتار پیامبر (ص) باید تلاش کنیم تا به کمال حقیقی و مکارم اخلاقی که فلسفه بعثت پیامبر است، دست یابیم.