ویژگی‌های مشترک مدعیان دروغی مهدویت

جلسه بررسی عملکرد مدعیان دروغین مهدویت در مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم برگزار شد، این جلسه با بحث و تبادل نظر پیرامون سیر تاریخی طرح مدعیان دروغین مهدویت، شگردها و ترفندهای آنان، مشخصه‌های رفتاری و اعتقادی آنان و نحوه تعامل آنان با روایات و آیات قرآن برگزار شد.

جلسه بررسی عملکرد مدعیان دروغین مهدویت به همت معاونت پژوهش مرکز تخصصی مهدویت برگزار شد؛ اساتید و پژوهشگران عرصه مهدویت حجج اسلام مصطفی صادقی کاشانی نویسنده کتاب «تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور»، جواد اسحاقیان دُرچه نویسنده کتاب «پیچک انحراف» و امیرمحسن عرفان نویسنده کتاب «قبیله تزویر» به ارائه بحث پرداختند.  

*ویژگی‌های مشترک مدعیان دروغین مهدویت

حجت‌الاسلام امیرمحسن عرفان طی سخنانی به جایگاه خاص و ویژه بحث مدعیان دروغین مهدویت اشاره کرد و به گونه شناسی مدعیان دروغین پرداخت و ابراز داشت: ادعای مدعیان دروغین را می‌توان با ملاحظاتی، به گونه‌های متفاوت تقسیم کرد، برخی از این ملاحظات شامل مواردی نظیر مذهب ادعا کننده، ماهیت ادعا، شخص ادعا کننده، نوع ادعا، سرانجام ادعاها و جغرافیای مدعیان دروغین است.

وی با بیان اینکه آنچه بحث مدعیان دروغین را دارای اهمیت می‌کند سرانجام برخی از این ادعاها است، افزود: زیرا برخی از این ادعاها به تشکیل حکومت انجامید، برای نمونه ادعای مهدویت «عبیدالله المهدی» به تشکیل حکومت فاطمیان در مصر انجامید، سرانجام برخی نیز یک جنبش مسلحانه بود؛ مثل ادعای مهدویت «مهدی سودانی» و «مهدی سومالی»، برخی از این ادعاها همانند ادعای «علی‌محمد باب» و «میرزا غلام قادیانی» نیز به تأسیس یک فرقه انحرافی منجر شد که به ترتیب دو فرقة «بابیه» و «قادیانیه» را در ایران و هند بنیان نهادند و بسیاری از این ادعاها نیز محدود و کم اثر بودند و هم اکنون از آنان هیچ اثری بر جای نمانده است.

نویسنده کتاب «قبیله تزویر» با تأکید بر ضرورت شناخت مشخصه‌های رفتاری و اعتقادی مدعیان دروغین، تصریح کرد: بازار مدعیان در مسئله مهدویت همچنان گرم است و شناخت ویژگی‌ها و خصوصیات مدعیان ما را از افتادن در دام آنان مصون نگه می‌دارد، به نظر می رسد همه مدعیان در برخی ویژگی‌ها و خصوصیات مشترکند، هر چند ممکن است در شکل و چگونگی ادعاها تفاوت‌هایی داشته باشند.

وی با بیان اینکه عقل‌گریزی، خرافه‌پردازی، عوام زدگی، خودمحوری، به کارگیری نصوص متشابه، تعصب و فرقه گرایی سوء استفاده از وضعیت سیاسی اجتماعی از جمله مشخصه‌های مشترک مدعیان دروغین است، ادامه داد: «عالم گریزی و ذوق گرایی» از ویژگی‌های مشترک مدعیان دروغین مهدویت است، زیرا در پی، بی‌توجهی به عالمان دینی، زمینه حضور کم‌رنگ یا حتی غیبت مریدان خویش را در گرداگرد عالمان دینی فراهم می‌سازند، همین امر ضمن بی‌اعتبار کردن عالمان دینی، زمینه قوّت بخشیدن به جنبه‌های ذوقی را مهیا می‌کند و به این ترتیب نه تنها استنباط‌های درونی و ذوقیات شخصی جای بسیاری از مسلّمات علمی را می‌گیرد در مرتبه‌ای فراتر از آن نیز واقع می‌شود.

حجت‌الاسلام عمران بیان داشت: مدعیان دروغین غالباً بافته‌های خویش را مستند و میزان حقیقت می‌دانند و علم عالمان را حجاب بر می‌شمرند و کنار می‌نهند، به این ترتیب عملاً امکان بازشناسی خرافات و اباطیل از حقایق و معارف قطعی دین در میان آن‌ها از بین می‌رود و زمینه ورود بی‌پروای افکار غیر دینی به حوزه تعالیم آنان میسر می‌شود.

*مهم‌ترین ترفند مدعیان دروغین مهدویت

در ادامه این جلسه، حجت‌الاسلام صادقی کاشانی در طی سخنانی گفت: شناخت تاریخ مدعیان دروغین مهدویت و نیز اقتضائات حاکم بر آن‌ها به منظور دریافت صحیح پیامدهای ادعاهای آنان و همچنین درک تفاوت رفتاری و گوناگونی مواجهات آنان با قضایای پیش آمده، امری ضروری است، گستردگی و پراکندگی این گونه ادعاها در طول تاریخ، دلیلی است بر اصالت اسلامی، فراگیری و رسوخ اندیشه مهدویت در میان مسلمانان، راستی‌ها زمانی رخ می‌دهد که به شناسایی دقیق تاریخ و کشف حقایق زندگی مدعیان دروغین بپردازیم.

وی با اشاره به روایات علایم ظهور گفت: سوء استفاده از روایات علایم ظهور مهم‌ترین ترفند مدعیان دروغین مهدویت است.

*راهی که باب از ابتدا تا انتها پیمود

حجت‌الاسلام اسحاقیان نیز با اشاره به تأویل‌گرایی مدعیان دروغین مهدویت گفت: یقیناً این مدعیان بنیان‌گذاران تأویل در اسلام نیستند؛ اما برای عدم مواجهه با تکفیر مسلمانان، برای دفاع از خود به تأویل مطابق طریقه و روش خود می‌پردازند، به این گونه که به جای مراجعه به معنای ثابت و ظاهری قرآن کریم و روایات، به تفسیر آن مطابق طریقه و روش خود اقدام می‌کنند، آنان هر جا ظواهر و نصوص شریعت را با عقاید مقبول خویش معارض یا مباین می‌بینند، دست به تأویل آن نصوص می‌زدند تا زمینه‌های مناسب برای دفاع از کجروی‌های احتمالی، التقاط‌های ناروا و تزریق معانی نابجا به شریعت فراهم آید.

وی با اشاره به پا بر جا نبودن ادعاها در مدعیان دروغین مهدویت افزود: ادعاهای متناقض و رنگارنگ مدعیان دروغین مهدویت از جمله ویژگی‌های مدعیان است، به طوری که علی محمد باب در سال 1260 هجری قمری ادعای ذکریت (مفسّر قرآن) کرد، در سال 1261 قمری ادعای بابیت و نایب خاص امام زمان(عج) و در سال 1262 قمری داعیه مهدویت داشت و در سال 1263 قمری ادعای نبوت و در سال 1264 قمری ادعای ربوبیّت و در سال 1265 قمری مدعی الوهیت شد و در سال 1266 قمری با خوردن چند ضربه شلاق توبه‌نامه نوشت و سپس به دار آویخته شد.