نشانه‌های شناخت خداوند/ دزد انسان چیست؟

آیت‌الله سیدمحمد ضیاءآبادی مفسر قرآن کریم در یکی از جلسات تفسیر قرآن خود به تبیین و تفسیر آیات 66 تا 69 سوره مبارکه «اسراء» پرداخته است که بخشی از آن در ادامه می‌آید؛

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

رَبُّکُمُ الَّذِی یُزْجِی لَکُمُ الْفُلْکَ فِی الْبَحْرِ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ کَانَ بِکُمْ رَحِیمًا؛ پروردگار شما کسى است که کشتى را در دریا براى شما به حرکت در مى‌‏آورد تا از فضل او براى خود بجویید چرا که او همواره به شما مهربان است.

وَإِذَا مَسَّکُمُ الضُّرُّ فِی الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُونَ إِلَّا إِیَّاهُ فَلَمَّا نَجَّاکُمْ إِلَى الْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ وَکَانَ الْإِنْسَانُ کَفُورًا؛ و چون در دریا به شما صدمه‏‌اى برسد هر که را جز او مى‏‌خوانید ناپدید [و فراموش] مى‏‌گردد و چون [خدا] شما را به سوى خشکى رهانید روی‌گردان مى‌‏شوید و انسان همواره ناسپاس است.

أَفَأَمِنْتُمْ أَنْ یَخْسِفَ بِکُمْ جَانِبَ الْبَرِّ أَوْ یُرْسِلَ عَلَیْکُمْ حَاصِبًا ثُمَّ لَا تَجِدُوا لَکُمْ وَکِیلًا؛ مگر ایمن شدید از اینکه شما را در کنار خشکى در زمین فرو برد یا بر شما طوفانى از سنگریزه‌ها بفرستد سپس براى خود نگاهبانى نیابید.

أَمْ أَمِنْتُمْ أَنْ یُعِیدَکُمْ فِیهِ تَارَةً أُخْرَى فَیُرْسِلَ عَلَیْکُمْ قَاصِفًا مِنَ الرِّیحِ فَیُغْرِقَکُمْ بِمَا کَفَرْتُمْ ثُمَّ لَا تَجِدُوا لَکُمْ عَلَیْنَا بِهِ تَبِیعًا؛ یا [مگر] ایمن شدید از اینکه بار دیگر شما را در آن [دریا] باز گرداند و تندبادى شکننده بر شما بفرستد و به سزاى آنکه کفر ورزیدید غرقتان کند آنگاه براى خود در برابر ما کسى را نیابید که آن را دنبال کند.

کشته باد انسان، چقدر ناسپاس است

اول آیه با کلمه «رب» تعبیر شده است؛ «رب» یعنی خودتان اگر اندکی بیندیشید خواهید دید که سراپا نیاز هستید و از خود چیزی ندارید؛ کسی شما را ساخته، پرداخته و اداره می‌کند.

«ربِ» شما همان کسی که شما را ساخته و اداره می‌کند برای سفر شما مرکب هم قرار داده است، این مرکب (مواد آن) را شما ساختید؟ تنظیم و ترکیب توسط بشر بوده است اما آفریننده خداوند است و همه آنچه بشر ساخته از فکر الهی نشأت می‌گیرد پس همه برای خداوند است و ما هیچ چیزی نداریم.

زمانی که در دریا گرداب شد و بلا از همه طرف انسان را فرا گرفت به یاد خداوند می‌افتد. حتی آن‌ها که نافرمانی می‌کردند از خداوند یاری می‌خواهند. اما زمانی که به خشکی رسیدند خدا را فراموش می‌کنند. قرآن می‌گوید: «قُتِلَ الْإِنْسَانُ مَا أَکْفَرَهُ»(عبس/ 1) کشته باد انسان، چقدر ناسپاس و کفور است.

در آیات 68 و 69 سوره مبارکه «اسراء» آمده است که انسان به زمین رسید و خشکی را دید کفران می‌کند اما خداوند توانمند است اگر بخواهد در خشکی هم می‌تواند زمین را بشکافد، تند باد شکننده بیاورد. خداوند که بار اول شما را به خشکی آورد. می‌تواند زلزله بیاورد یا در دریا طوفانی بفرستد.

قرآن می‌خواهد در درجه اول ما را با خدا آشنا کند و بگوید که بدانید سعادت جاودانی شما در این است که «رب» خود را بشناسید و با او انس پیدا کنید. بدانید بدبختی شما در این است که دل از او برانید شقاوت انسان در این است که خدا را فراموش کند.

قرآن می‌گوید که خدا در وجود آدم دو دل قرار نداده است؛ یک دل دارد که یا خدا یا دنیا باید در آن قرار گیرد؛ یکی را باید انتخاب کنی.

در دستوراتی که می‌دهد خداوند می‌کوشد تیرگی‌های دل انسان از غیر خدا را پاک کند. قرآن با دستوراتش می‌خواهد آینه قلب را در کنار نور خدا قرار دهد تا در دنیای ابدی آماده جنت رضوان شود.

وضو علامت چیست؟

ما باید طبق دستورات خداوند عمل کنیم در شبانه روز چند بار باید وضو بگیریم؛ یعنی ای انسان که در چند ساعت با مظاهر دنیا برخورد کردی، صورت که قسمت عمده حواس ظاهری و جلب لذت شما است، بشوی و بگو خداوندا چهره جانم را از تیرگی‌ها پاک کن. بعد دست‌‌ها و پاها که عامل جلب منافع است با رطوبت صورت مسح کن. این وضو علامت چیست؟ علامت توبه است، خداوند می‌خواهد قلبت طهارت بگیرد. تا آلودگی دنیا را از وجودت دور نکنی، انسان نمازی و آخرتی نخواهی شد.

بدنی که در نظر مردم است پاک می‌کنی اما قلبی که خالق هستی آن را می‌بیند، پاک نمی‌کنی. بدن نجس، نماز بدنش و قلب نجس نماز قلبش باطل است.

کسی با مرده تماس پیدا کند از خداوند دور می‌شود و برای نزدیکی با خداوند باید غسل کند. غالب دل‌‌های ما به مرده‌ها عشق می‌ورزد گاهی قلب ما با مرده‌‌ها تماس پیدا می‌کند و از خداوند دور می‌شود. 

مخلوقات نشانه هستند نه هدف

ما به ظواهر دین اکتفا کردیم و قرآن می‌گوید مخلوقات نشانه هستند نه هدف؛ نشانه‌ای برای شناخت خداوند یکتا هستند. ای چشم‌دارها چشم‌ها را باز کنید و عبرت بگیرید. دنیا معبر است،‌ دائمی نیست که به آن چسبیده‌اید. معبر یعنی عبور کردن. این معابر را ببین تا خداوند را بشناسی. خداوند می‌گوید چشم باز کن، آسمان و زمین را بنگر تا خداوند را بشناسی. در دنیا مخلوقات زیادی وجود دارد که اگر به درستی به آن‌ها بنگریم خدا را خواهیم شناخت.

کنار دزد یغماگر شهوت، گوهر عقل را سالم نگه دارید

عقل آب و شهوت آتش است. باید آب و آتش را کنار هم قرار داد. انسان بی‌شهوت و بی‌عقل نمی‌شود. مطاع و گوهر شما عقل، شهوت نیز دزد شما است. مراقب باشید جوانان عزیز که کنار دزد یغماگر شهوت، گوهر عقل را سالم نگه دارید. نه آب، آتش را خاموش کند و نه آتش، آب را تبخیر کند.

شناخت خداوند زحمت می‌خواهد. خودش فرموده جهاد کنید تا راه را به شما نشان دهم. ان‌شاءالله جوان‌ها از شر دین حفظ شوند نور دین در دل همه بتابد.