کیانی مجری شبکه وهابی کلمه در برنامه زنده مفاهیم قرآنی ،در پاسخ به سوال بیننده ای مبنی برادله حرمت زیارت قبور گفت ما در قرآن و روایات ادله ای برای زیارت قبور نداریم .
این در حالی است که با رجوع به آیات وروایات در منابع شیعه واهل سنت به وجود ادله محکم مبنی بر مسئله زیارت قبور پی خواهیم برد ویکی از عللی که مسلمین را برای زیارت اهل قبور سوق میدهد، اعتقاد به زنده بودن آنها است.
تمام ادیان و شرایع الهی، انسان را برای بقا میدانند نه برای فنا، لذا با
آمدن مرگ، جسم خاکی انسان در زیر خاک نهفته میشود، امّا روح او زنده و
به جایگاه متعالی اوج میکند.در این جا به اختصار به
بررسی ادله زیارت قبور (اولیاء الله و دیگر افراد) میپردازیم. که جهت
تکمیل بحث علاوه بر دلیل قرآنی از روایات و شواهد تاریخی هم استفاده می
شود:
1. دلیل قرآنی
خداوند در سوره توبه آیه 84 میفرماید: «و لا تصلّ علی احدٍ منهم مات ابداً و لا تقم علی قبره...»؛ هرگز بر هیچ یک از آنها (منافقان) که بمیرد نماز مخوان! و بر قبرش (طلب مغفرت و رحمت را) مایست، چرا که آنها به خدا و رسولش کافر شدند و در حال فسق (و بیرون از طاعت خدا) مردند».
از این آیه استفاده میشود که پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ بر
جنازه مردگان نماز میخواند و به زیارت آنها میرفت و برای آنها طلب مغفرت
مینمود. امّا بعداً از چنین اعمال نسبت به منافقان نهی شد.
اکثر مفسران با استدلال به این آیه، ایستادن بر قبر و دعا کردن را عبادتی
مشروع میدانند، اگر چنین نبود خدای سبحان نهی از این عمل را مخصوص کافر
نمیکرد.[1]
2. دلیل روایی
روایتهای فراوانی از اهل بیت عصمت و طهارت به ما رسیده که استحباب زیارت
اهل قبور مخصوصاً زیارت ائمه اطهار ـ علیهم السّلام ـ را میرساند،
نمونههایی از آن روایات را متذکر میشویم.
الف. انس بن مالک از پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ نقل میکند که
پیامبر فرمودند: «شما را از زیارت قبور نهی میکردم (امّا امروز میگویم)
قبور را زیارت کنید که شما را به یاد مرگ میاندازد.[2]
ب. عایشه روایت میکند که حضرت رسول ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند:
جبرئیل نزدم آمد و گفت: پروردگارت به تو امر میکند که در قبرستان اهل بقیع
حاضر شوی و برایشان طلب آمرزش کنی...».[3]
ج. حضرت علی ـ علیه السّلام ـ هنگام زیارت قبور در کوفه فرمود: «السلام علیکم یا اهل الدّیار من المؤمنین و المسلمین و...».[4]
د. استحباب زیارت امام حسین ـ علیه السّلام ـ و امام رضا ـ علیه السّلام ـ و اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ و پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ از منابع شیعه از حد تواتر گذشته است.
روایات فوق نشان میدهد که زیارت اهل قبور، مورد تأیید و تأکید اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ بوده است.
3. شواهد تاریخی
زیارت قبور در اسلام تاریخ دیرین دارد، زیرا پایه گذار زیارت قبور مسلمین
پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ بودند و گروهی از وهابیون اعتقاد
به زیارت قبور ندارند وآن را شرک میخوانند. در حالی که با مراجعه به منابع
اصیلشان و کتابهای تاریخی در مییابیم که آنها نیز به مسئله زیارت قبور
پرداختهاند.
الف. محمد بن سعد در الطبقات الکبری نقل میکند که «در واقعه حدیبیه (سال
ششم هجری) پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ برسر قبر آمنه رفت و بر آن
گریست و به مرمت و بازسازی آن پرداخت و هم چنین پس از حجه الوداع نیز به
زیارت قبر مادرش آمنه رفت.»[5]
ب. بیهقی و محدثان دیگر نقل کردهاند که حضرت رسول قبور شهدا را در احد زیارت کرد.[6]
ج. درباره حضرت علی ـ علیه السّلام ـ نوشتهاند که ایشان به قصد زیارت
حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ بیرون میرفت و بر سر مزار آن حضرت گریه
میکرد و برای آن حضرت دعا میکرد.[15]
د. تاریخ به ما نشان میدهد که زیارت امام حسین ـ علیه السّلام ـ از شور
انگیزترین زیارتها بود و مورد تأکید و تشویق امامان بوده است و از سال 61
هجری تا سال 132 هجری (که انقراض بنی امیه بوده) شیعیان تحت فشار حکومت
نتوانستهاند زیارت کنند باز هم به عشق آن آقا و از راه مخفیانه به زیارت
آن شهید میرفتهاند. و کاروان زیارت آن حضرت در طول تاریخ تشیع از حرکت
باز نایستاد.[7]
------------------------------------------------
- پی نوشت ها:
- [1] . مجمع البیان، فضل بن حسن طبرسی، انتشارات اسماعیلیان، قم، ذیل آیه 84، سوره توبه؛ المیزان، علامه طباطبایی، انتشارات اسراء، قم، ذیل آیه فوق؛ تفسیر نمونه، حضرت آیت الله مکارم شیرازی، دار الکتب الاسلامیه، تهران، ذیل آیه فوق.
- [2] . علامه امینی، الغدیر، ج 5، ص 166، به نقل از حاکم در المستدرک،ج 1، ص 375.
- [3] . همان.
- [4] . همان.
- [13] . شوق دیدار، دکتر محمد مهدی رکنی، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، چ 4، 1381، ص 19 به نقل از بحار الانوار، مجلسی، ج 10، ص 441.
- [5] . همان.
- [6] . کشف الاسرار وعده الابرار، رشید الدین میبدی، ج 1، ص 626.
- [7] . ر.ک: کامل الزیارات، ص 126؛ و ر.ک: خصائص الحسین، شوشتری، نبی الزهرا، قم.
- جام