ابراهیم(ع) با ترور شیطان نبوت را در ذریه خویش گذارد

در داستان‌های قرآنی سه عامل برجسته شخصیت، رویداد و گفت‌وگو وجود دارد. در بیشتر داستا‌ن‌هایی که مستقیماً به پیامبران و مؤمنان مربوط است، نقش شخصیت غالب است مثل حضرت ابراهیم(ع).

ابراهیم خلیل(ع) از پیغمبران بزرگواری است که خدای تعالی بیش از سایر انبیاء، او را به عظمت یاد کرده و اوصاف حمیده و خصال پسندیده او را در قرآن ذکر فرموده و به منص بهایی چون امامت و پیشوایی مردمان، برگزیدگی و شایستگی هر دو جهان و مقام قرب و دوستی خود مفتخر داشته است.

یکی از الطاف خداوند به حضرت ابراهیم(ع) این است که خداوند ایشان را پیامبر اولوالعزم خویش قرار داده و نبوت را در ذریه و نسل او گذارده و او را از نعمت علم، حکمت، کتاب و شریعت بهره‌‌مند ساخته است. علاوه بر این، خداوند متعال ملک و هدایت خود را به او عنایت کرد و درود و سلام مخصوص خود را بر او فرستاده، همچنین خود و خاندانش را مشمول رحمت و برکات خویش ساخته و در آخر او را به تنهایی، امت واحده نامیده است.

حضرت ابراهیم(ع) فراز و نشیب‌های سختی را پشت سر گذاشت، و در همه جا و همه وقت، تسلیم فرمان خدا بود و در راه او حرکت می‎کرد، همه رنج‌ها را در راه خدا تحمل کرد و در تمام آزمایش‌های الهی قبول شد و شایستگی خود را به اثبات رساند.

نام  حضرت ابراهیم(ع) در 25 سوره قرآن، حداقل 69 بار تکرار شده است. درخصوص این پیامبر و حالات گوناگون او از کودکی تا شیخوخیت قریب 195 آیه آمده است و نیز سوره‌ای مستقل به نام ایشان در قرآن وجود دارد، به طوری که خداوند در آیات 124، 125، 126 ،127، 130، 132، 133،135 ،136، 140، 258 و260 سوره مبارکه «بقره»، آیات 33، 35، 67، 68، 84، 95 و 97 سوره مبارکه «آل عمران»، آیات 54، 125، 163سوره مبارکه «نساء»، آیات 74، 75، 83، 151 سوره مبارکه «انعام»، آیات 70 ، 114 سوره مبارکه «توبه»،  آیات 69، 74، 75، 76 سوره مبارکه «هود»، آیات 6 ، 38 سوره مبارکه «یوسف»، آیه 36 سوره مبارکه «ابراهیم»، آیه 51 سوره مبارکه «حجر»، آیات 120، 123 سوره مبارکه «نحل»، آیات 41، 46، 58 سوره مبارکه «مریم»، آیات 51، 60، 62، 69 سوره مبارکه «انبیاء»، آیات 26 – 43، 78 سوره مبارکه «حج»، آیه 69 سوره «شعراء»، آیات 16، 31 سوره مبارکه «عنکبوت»، آیه 7 سوره مبارکه «احزاب»، آیات 83،‌ 104،‌109 سوره مبارکه «صافات»، آیه 45 سوره مبارکه «ص»، آیه 13 سوره مبارک «شوری»، آیه 26 سوره مبارکه «زخرف»، آیه 24 سوره مبارکه «ذاریات»، آیه 37 سوره مبارکه «نجم»، آیه 26 سوره مبارکه «حدید»، آیه 4 سوره مبارکه «ممتحنه»، آیه 19 سوره مبارکه «اعلی» نام حضرت ابراهیم(ع) را آورده است تا عظمت این پیامبر اوالعزم را به بشر نشان دهد.

داستان قربانی کردن حضرت اسماعیل(ع)

قربانی کردن حضرت اسماعیل(ع) به راستی امتحانی عجیب و آزمایشی بس دشوار و مشکل بود، آن هم برای مردی چون ابراهیم(ع) که پس از سال‌ها تنهایی و بی‌فرزندی اکنون که خدا فرزندی به او داده و با گذشت چند سال، به تدریج به صورت فرزندی برومند درآمده و چشم و چراغ زندگی ابراهیم(ع) شده، در چنین وقتی مأمور می‌شود او را به دست خود ذبح کند و پیش روی خود در خاک و خونش ببیند. اما ابراهیم(ع) که دل و جانش لبریز از عشق خدا است و هرچه می‌خواهد برای خدا است، کوچکترین تزلزل و تردیدی به دل راه نداده و درصدد انجام فرمان الهی برمی‌آید.

حضرت ابراهیم(ع) با سربلند بیرون آمدن از امتحانی الهی مورد رحمت و مغفرت الهی قرار می‌گیرد، به طوری که خداوند نسب پیامبران را از نسل او قرار می‌دهد. امروزه تمامی افرادی که به زیارت خانه خدا می‌روند و حج بجا می‌آورند می‌بایست همچون ابراهیم، نفس خود را قربانی کنند.

خداوند در آیات 99 تا 112 سوره مبارکه «صافات» که در خصوص واقعه عید قربان است، می‌فرماید: «وَقَالَ إِنِّی ذَاهِبٌ إِلَى رَبِّی سَیَهْدِینِ- رَبِّ هَبْ لِی مِنَ الصَّالِحِینَ - فَبَشَّرْنَاهُ بِغُلَامٍ حَلِیمٍ -  فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْیَ قَالَ یَا بُنَیَّ إِنِّی أَرَى فِی الْمَنَامِ أَنِّی أَذْبَحُکَ فَانْظُرْ مَاذَا تَرَى قَالَ یَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِی إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِینَ-  فَلَمَّا أَسْلَمَا وَتَلَّهُ لِلْجَبِینِ - وَنَادَیْنَاهُ أَنْ یَا إِبْرَاهِیمُ - قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْیَا إِنَّا کَذَلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ - إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْبَلَاءُ الْمُبِینُ - وَفَدَیْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِیمٍ - وَتَرَکْنَا عَلَیْهِ فِی الْآخِرِینَ - سَلَامٌ عَلَى إِبْرَاهِیمَ - کَذَلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ - إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِینَ - وَبَشَّرْنَاهُ بِإِسْحَاقَ نَبِیًّا مِنَ الصَّالِحِینَ؛ ابراهیم گفت: من به پیشگاه پروردگار خویش مى‏روم و او مرا هدایت خواهد کرد، پروردگارا، فرزندى شایسته به من عنایت فرما. ما او را به پسرى بردبار و شکیبا مژده دادیم. آن‏گاه که او به سن رشد رسید و با پدر به کار و تلاش پرداخت، ابراهیم گفت: پسرکم در خواب دیدم که تو را ذبح مى‏کنم نظرت چیست؟ اسماعیل گفت: پدرم آنچه را بدان مأمور شده‏اى انجام ده و ان‏شاءاللَّه مرا از بردباران خواهى یافت. آن‏گاه که تسلیم امر خدا شد و او را به صورت خوابانید. به او خطاب کردیم اى ابراهیم، مأموریت خوابت را عملى ساختى و این گونه نیکوکاران را پاداش مى‏دهیم. این امتحانى آشکار بود و با ذبحى بزرگ او را فدا دادیم و قدردانى و ثناى او را به آیندگان واگذاردیم. سلام و درود بر ابراهیم، این گونه نیکوکاران را پاداش عطا مى‏کنیم؛ زیرا او از بندگان مؤمن ما بود و وى را به اسحاق، که پیامبرى شایسته بود، مژده دادیم».

در آیات قرآنی آمده است که جبرئیل از سوی خداوند گوسفندی را به عنوان قربانی به جای اسماعیل آورد و ابراهیم آن را قربانی کرد. در روایتی وارد است که جبرئیل اسماعیل را از زیر دست ابراهیم (ع) بیرون کشیده و گوسفندی را از جانب کوه ثبیر بیرون آورده و در زیر دستان ابراهیم (ع) قرار داد تا قربانی کند.

فداکاری ابراهیم آن قدر بزرگ است که فدا شده آن نیز بزرگ است، نه تنها همان گوسفند که در آن لحظه نزد ابراهیم آورد قربانی شد، بلکه همه سال در مراسم حج، و در تمام نقاط دنیا مسلمانان روز عید قربان میلیون‌ها گوسفند یا حیوانات دیگر ذبح می‎کنند و به یاد ایثار ابراهیم قهرمان می‎افتند و خاطره ابراهیم را تجدید می‌کنند.

به راستی این فداکاری عظیمی است، و خداوند این چنین به بندگان مخلص و فداکارش پاداش می‎دهد و نام بزرگ آنها را جاودانه در سینه زرین ابدیت می‎نگارد و انسان‌های با ایمان تاریخ را بر آن می‎دارد که در برابر ابراهیم این چنین تواضع کنند و یاد و حماسه او را فراموش نکرده و سعی کنند که در خط ابراهیم گام بردارند و ایثار، گذشت و همچنین ترور شیطان را از او و همسر و فرزندش بیاموزند.