یاران، اصحاب و فرزندان امام باقر (ع)

(بسم الله الرحمن الرحیم)

امام محمّد باقر ـ عليه السّلام ـ داراي هفت فرزند، پنج پسر و دو دختر بوده است.[1] و تعداد شاگردان و اصحاب ايشان را بيش از هزار نفر ذكر كرده‌اند كه به نام فرزندان و برخي از ياران و شاگردان بزرگ آن حضرت به ترتيب اشاره مي‌شود.

اسامي فرزندان:

• 1ـ جعفر بن محمّد كه كنيه‌اش اباعبدالله و لقبش صادق و مادرش ام فروه است.

• 2ـ عبدالله بن محمّد و مادرش ام فروه است.

• 3ـ ابراهيم و نام مادرش ام‌ حكيم دختر اسيد بن مغيرة ثقفي است.

• 4ـ عبدالله، نام مادرش ام حكيم است.

• 5ـ علي، مادرش ام ولد است.

• 6ـ زينب و مادرش ام ولد بود.

• 7ـ امّ سلمه، مادرش ام ولد بود.[2]

اسامي برخي از ياران و شاگردان بزرگ امام باقر ـ عليه السّلام ـ :
1ـ جعفر بن محمّد بن علي بن حسين، پسر امام باقر ـ عليه السّلام ـ .[3]
2ـ ابان بن تغلب، وي از اصحاب امام زين العابدين ـ عليه السّلام ـ و محمّد باقر ـ عليه السّلام ـ و امام جعفر صادق ـ عليه السّلام ـ است و نزد ايشان مورد وثوق و صاحب منزلت خاصي بوده است. امام باقر ـ عليه السّلام ـ به او فرمود: در مسجد مدينه بنشين و براي مردم فتوا و احكام الهي را بيان كن زيرا من دوست دارم در ميان پيروان من كساني مانند تو ديده شود.[4]
3ـ زرارة بن اعين شيباني، كه جميع فضائل در او جمع بوده، وي قاري و فقيه و متكلم و شاعر و اديب و در آنچه نقل مي‌كرد راستگو بود.[5] و روايات زيادي را از امام زين العابدين ـ عليه السّلام ـ و امام باقر ـ عليه السّلام ـ و امام صادق ـ عليه السّلام ـ نقل كرده است.[6]
4ـ حمران بن اعين شيباني، وي برادر زراره است و از خواص امام محمّد باقر ـ عليه السّلام ـ و امام جعفر صادق ـ عليه السّلام ـ است و امام باقر ـ عليه السّلام ـ به او فرمود: تو از شيعيان ما در دنيا و آخرت هستي.[7]
5ـ ثابت بن دينار ابو صفية الازدي ابو حمزه ثمالي، او از اصحاب امام زين العابدين ـ عليه السّلام ـ و امام باقر ـ عليه السّلام ـ و امام صادق ـ عليه السّلام ـ است و از اين بزرگواران حديث نقل كرده، در نقل حديث مورد اعتماد وثقه است و امام صادق ـ عليه السّلام ـ در مورد او فرمود: ابو حمزه ثمالي در زمان خود، سلمان فارسي است.
6ـ بريد بن معاويه عجلي كوفي، از اصحاب امام باقر ـ عليه السّلام ـ و امام صادق ـ عليه السّلام ـ و مورد وثوق و نزد ايشان داراي مقام خاصي بود و در زمان امام صادق ـ عليه السّلام ـ از دنيا رفت.[8]
7ـ جابر بن يزيد جعفي كوفي، از اصحاب و ياران امام باقر ـ عليه السّلام ـ امام صادق ـ عليه السّلام ـ است و در زمان امام صادق ـ عليه السّلام ـ از دنيا رفت و داراي كتابهاي متعددي از جمله؛ كتاب نوادر، كتاب جمل، كتاب مقتل اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ و كتاب مقتل امام حسين ـ عليه السّلام ـ است.[9]
8ـ محمّد بن علي بن نعمان كوفي، معروف به مؤمن طاق، دشمنان به او لقب شيطان طاق دادند، از اصحاب امام زين العابدين ـ عليه السّلام ـ و امام باقر ـ عليه السّلام ـ و امام صادق ـ عليه السّلام ـ است و صاحب كتابهاي زيادي از جمله؛ الامامة، كلامه علي الخوارج و كتاب مجالسة مع ابي حنفيه و المرجعه و ... است.[10]
9ـ فضيل بن يسار بصري،[11] ثقه و از امام باقر ـ عليه السّلام ـ و امام صادق ـ عليه السّلام ـ روايت نقل كرده است، در زمان امام صادق از دنيا رفت و داراي كتاب است.[12]
10ـ فيض بن المختار كوفي، ثقه و از اصحاب و روات امام باقر ـ عليه السّلام ـ و امام صادق ـ عليه السّلام ـ و امام موسي كاظم ـ عليه السّلام ـ است و داراي كتاب است.[13]

• منبع: مرکز مطالعات و پاسخ گويي به شبهات

--------------------------------------------------------------------------------

• [1] . شيخ مفيد، الارشاد، ترجمة: رسول محلّاتي، چاپ ششم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1383، ج2، ص 250، و ابن شهر آشوب، مناقب، المطبعة العلميه، قم، ج4، ص 210.

• [2] . شيخ مفيد، پيشين، ج2، ص 250؛ و علامه مجلسي، بحارالانوار، الطبعة الثانيه، بيروت، لبنان، مؤسسة الوفاء، 1403 هـ، ج 46، ص 365.

• [3] . شيخ حسن طوسي، رجال، طبعة الاولي، منشورات المطبعة الحيدريه في النجف، 1381 ش، ص 11.

• [4] . شيخ طوسي، فهرست، طبعة الثانيه، منشورات المطبعة الحيدريه في البحف، 1380 هـ. ص 41؛ و احمد بن العباس نجاشي، كتاب رجال، منشورات مركز نشر كتاب، ص 7 و 8.

• [5] . احمد بن العباس نجاشي، همان، ص 132.

• [6] . شيخ طوسي، فهرست، پيشين، ص 100.

• [7] . علامه حلي، رجال، طبعة الثانيه، منشورات مطبعة الحيدريه في البحف، 1381، ص 63.

• [8] . احمد بن العباس نجاشي، پيشين، صص 89 و 87؛ و علامه حائري، جامع الرواة، چاپ رنگين، 1331 هـ، ج1، صص: 134 و 117.

• [9] . احمد بن العباس نجاشي ، همان، ص 99؛ و علامه حائري، همان، ج1، ص 134.

• [10] . احمد بن العباس نجاشي ، همان، ص 249؛ و شيخ طوسي، فهرست، پيشين، ص 157.

• [11] . شيخ طوسي، رجال، پيشين، ص 271.

• [12] . احمد بن العباس نجاشي ، پيشين، ص 238.

• [13] . احمد بن العباس نجاشي ، پيشين، ص 239.