أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا [1]
آيا آنان بر چيزي حسد ميبرند كه خداوند از روي فضل و رحمت خود ( با برانگيختن محمّد ) به مردم ( عرب ) داده است ؟ ما كه به آل ابراهيم ( كه ابراهيم نياي شما و ايشان است ) كتاب ( آسماني ) و پيغمبري و پادشاهي عظيمي داديم . ( مانند سلطنت يوسف در مصر ، و پادشاهی داود و سليمان در شام ) .
در ذیل تفسیر این آیه توضیحاتی (داستانی) در مورد جریان سقیفه آورده شده که به شرح ذیل است :
سخنان زيادی در سقيفه رد و بدل شد. يكی از صحابه مردم را به آرامش دعوت كرد و خطاب به علی بن ابیطالب علیه السلام گفت: هرآن چه كه از امتيازات و سوابق و فضائل و شايستگي های خود مطرح نمودی، عين حقيقت است، ما آن ها را با گوشهای خود شنيده ايم و به درستی فهميده ايم و درخاطره های خود حفظ كرده ايم. اما بعد از غدير خم، كلام ديگری از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم به ما رسيده است كه حاكی از تغيير رأی و نظر ايشان بوده است و مستند ما برای اقداماتی كه انجام داده ايم و بيعتی كه از تو می خواهيم كلام آخر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم است كه بر كلمات قبلی آن حضرت ترجيح و تقدّم دارد، و ما از خلیفه ی دوم اینگونه شنیده ایم که ايشان (پیامبر) فرمودند:
انّا أهل بيت اصطفانا الله، و اختار لنا الاخره علی الدنيا، و ان الله لم يكن ليجمع لنا أهل البيت النبوّه و الخلافه ؛ ما همان اهل بیتی هستیم که خداوند ما را برگزید و در مقابل دنيا آخرت را برای ما انتخاب كرد، خداوند نبوّت و خلافت را برای ما اهل بيت جمع نخواهد كرد. ( و چون پيامبری و نبوت در خاندان اهل بيت واقع شده است پس خلافت در اين خاندان نخواهد بود.) [2]
من نيز می دانم كه نتيجه اين شورا انتخاب عثمان خواهد بود، اما تصميم دارم به همراه اعضإ ديگر در شورا شركت كنم، زيرا او (عمر ) با اين انتخاب خود اعتراف كرده است كه من نيز شايستگی خلافت را دارم. در حالی كه قبل از اين می گفت كه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلّم فرموده است: نبوّت و امامت در يك خاندان قابل جمع نيست، ورود من در جمع اعضإ شورا تناقض رفتار آنان را با روايتی كه به پیامبر نسبت داده اند روشن خواهد نمود و مردم به حقيقت امر پی خواهند برد. [3]
پی نوشت :
[1]. آیه ی 54 سوره ی نساء
[2]. همچنین منقول است که اميرالمؤمنين (ع) برای ردّ صحّت اين سخن، آيه ای از قرآن را تلاوت كردند:
(أم يحسدون النّاس علی ما آتاهم الله من فضله فقد آتينا آل ابراهيم الكتاب و الحكمه و آتيناهم ملكاً عظيماً) ؛ آیا اینگونه است که مردم بر آن چه خدا از فضلش به دیگران بخشيده حسد می ورزند؟ ما به آل ابراهيم كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمی در اختيار آن ها قرار داديم.
سپس حضرت در توضيح آيه فرمودند:فالكتاب النبوّه و الحكمه السّنّه والملك الخلافه و نحن آل ابراهيم ؛ مراد ازكتاب در اين آيه نبوّت است و مراد از حكمت سنّت ها می باشد، و ملك عظيمی كه به آل ابراهيم داده شده است خلافت می باشد و مراد از آل ابراهيم نيز ما اهل بيت هستيم كه آل رسول خداييم. (كتاب سليم بن قيس، ح 4)
[3]. تفسير عياشی جلد اول ، صفحه ی 246
.کافی جلد اول ، صفحه ی 429
.عيون المعجزات صفحات 89 و 90
.مصباح المجتهد صفحه ی 668
بحار الانوار جلد 52 ، صفحه ی 170 و جلد 82 ، صفحه ی 262.