علل پیدایش فتنه‌ها در کلام امیر

امیرالمومنین امام علی علیه‌السلام: همواره آغاز پديد آمدن فتنه‌ها، هواپرستى، و بدعت گذارى در احكام آسمانى است، نوآوري‌هايى كه قرآن با آن مخالف است، و گروهى (با دو انحراف ياد شده) بر گروه ديگر سلطه و ولايت يابند، كه برخلاف دين خداست.
پس اگر باطل با حق مخلوط نمى‌شد، بر طالبان حق پوشيده نمى‌ماند، و اگر حق از باطل جدا و خالص مى‌گشت زبان دشمنان قطع مى‌گرديد. اما قسمتى از حق و قسمتى از باطل را مى‌گيرند و به هم مى‌آميزند، آنجاست كه شيطان بر دوستان خود چيره مى‌گردد، و تنها آنان كه مشمول لطف و رحمت پروردگارند نجات خواهند يافت.

متن حدیث:

إِنَّمَا بَدْءُ وُقُوعِ الْفِتَنِ اءَهْوَاءٌ تُتَّبَعُ وَ اءَحْكَامٌ تُبْتَدَعُ يُخَالَفُ فِيهَا كِتَابُ اللَّهِ وَ يَتَوَلَّى عَلَيْهَا رِجَالٌ رِجَالاً عَلَى غَيْرِ دِينِ اللَّهِ فَلَوْ اءَنَّ الْبَاطِلَ خَلَصَ مِنْ مِزَاجِ الْحَقِّ لَمْ يَخْفَ عَلَى الْمُرْتَادِينَ وَ لَوْ اءَنَّ الْحَقَّ خَلَصَ مِنْ لَبْسِ الْبَاطِلِ انْقَطَعَتْ عَنْهُ اءَلْسُنُ الْمُعَانِدِينَ وَ لَكِنْ يُؤْخَذُ مِنْ هَذَا ضِغْثٌ وَ مِنْ هَذَا ضِغْثٌ فَيُمْزَجَانِ فَهُنَالِكَ يَسْتَوْلِي الشَّيْطَانُ عَلَى اءَوْلِيَائِهِ وَ يَنْجُو الَّذِينَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ الْحُسْنى .