آیا نواب عام امام عصر، در زمان غیبت کبرا با آن حضرت ارتباط دارند؟

در زمان غیبت كبرا كه غیبت تام و كامل است، فلسفه و حكمت غیبت اقتضا می‌كند كه هیچ‌كس با امام ارتباط دائم و اختیاری نداشته باشد؛ همان‌گونه كه آن حضرت در آخر عمرِ نایب چهارم خود به او فرمود: «از این پس، كسی را جانشین خود قرار مده؛ زیرا دوران غیبت كبرا شروع شده و...».[۱]
بنابراین، در دوران غیبت كبرا، هیچ‌كس به اراده و خواست خود به حضرت دست‌رسی ندارد. به عبارت دیگر، حضرت تحت اراده و خواسته هیچ‌كس به جز خداوند نیست. اگر خدا بخواهد، به‌جهت مصالحی از جمله پیش‌گیری از خطا، رفع شبهه و... ممکن است حضرت با فرد یا افرادی تماس گیرد و خود را به آنها نشان دهد و با آنان سخن گوید و احیاناً پیامی به آنها برساند، اما این ارتباط یك سویه بوده و فقط در اختیار حضرت است نه دیگران.
این قاعده عمومیت دارد و شامل نواب عام (فقهای جامع‌الشرائط) نیز می‌شود. البته حضرت حجت علیه‌السلام به نایب یا نایبان عام خود عنایت ویژه‌ای داشته است.

---

_{پی‌نوشت‌ها
۱.کمال‌الدین، شیخ صدوق، ص۵۱۶، ح۴۴.}