آیا جبرئیل بعد از وفات رسول خدا‌، عهد کرده که بر زمین نازل نشود!؟

اربلی در «کشف‌الغمه» از امام‌ صادق‌ علیه‌السلام نقل کرده که فرمود: «جبرئیل نزد رسول خدا‌ به‌جهت عیادت آمد و عرض کرد: سلام بر تو ای محمد! این آخرین روزی است که به‌سوی دنیا فرود می‌آیم».[۱] و نیز از امام‌ باقر‌ علیه‌السلام نقل کرده که فرمود: «هنگامی‌ که وفات رسول خدا‌ نزدیک شد... در آن هنگام جبرئیل گفت: ای محمد! این آخرین نزول من به دنیا بود».[۲]
پاسخ:
اولاً: همه این روایات، مقیّد به قیدی است و آن اینکه «تا مادامی ‌که مصلحتی در بین نباشد»؛
ثانیاً: مقصود جبرئیل، آن بود که به‌جهت نزول وحی، بعد از وفات پیامبر نازل نمی‌شود؛ زیرا شریعت با رحلت ایشان کامل خواهد شد؛
ثالثاً: بر فرض تعارض، روایات نزول حضرت جبرئیل و بیعت با امام ‌زمان‌ از حیث تعداد، بیشتر بوده و از حیث سند، صحیح‌تر است.

---

^{پی‌نوشت‌ها
۱. کشف‌الغمه، ابوالحسن اربلی، ج۱، ص۱۸و ۱۹.
۲. همان.}