جلوه حکمت الهی در حفظ جان امام عارفان

همان گونه که حکمت خداوند ایجاب می‌کند پیامبرانی برای هدایت انسان‌ها بفرستد، حکمتش ایجاب می‌کند که بعد از پیامبران در هر عصر و زمانی، امام و پیشوایی از سوی خدا برای هدایت انسان‌ها وجود داشته باشد تا شرایع انبیا و ادیان الهی را از تحریف و تغییر حفظ کنند، نیازهای هر زمان را روشن سازند و مردم را به سوی خدا و عمل به آیین پیامبران دعوت کند، در غیر این صورت هدف آفرینش انسان که تکامل و سعادت است عقیم می‌ماند، بشر از راه هدایت باز می‌ماند، شرایع انبیا ضایع و مردم سرگردان می‌شوند.
پس بر اساس اعتقاد شیعه که برگرفته از کتاب خدا و کلمات رسول مکرم اسلام(ص) است، امام و جانشین پیامبر باید منصوص باشد یعنی از طرف خداوند مشخص و از طریق پیامبر اکرم(ص) اعلام و معرفی شده باشد؛ یعنی با تصریح و نص پیامبر اکرم(ص) و نیز تصریح هر امامی نسبت به امام بعد تعیین شود.
ما معتقدیم پیامبر اسلام(ص) امامان بعد از خود را تعیین فرموده است، در مواردی به طور عموم مثل «حدیث ثقلین» که فرمودند: من در میان شما دو شی گرانبها به یادگار می‌گذارم یکی کتاب خداست و دیگری اهل بیتم، به شما توصیه می‌کنم که خدا را درباره اهل بیتم فراموش نکنید، در جای دیگر می‌فرماید: دین اسلام برپاست تا قیام قیامت و تا اینکه 12 خلیفه بر شما حکومت کنند که همه از قریشند.
پس می‌بینیم که پیامبر خدا در ابتدا به صورت کلی به هم‌سنگ بودن عترت و اهل بیت خود با قرآن تصریح می‌کنند و سپس به تعداد آن کسانی که به عنوان خلیفه و جانشین پیامبر اکرم(ص) حکومت خواهند کرد و امر دین را اداره خواهند کرد، اشاره می‌فرمایند که در ادامه مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم به دو نمونه از ده‌ها روایت اشاره می‌کند:

در جایی دیگر از پیامبر اکرم(ص) نقل شده که فرمودند: ای علی! تو وصی و جانشین من هستی جنگ با تو جنگ با من است، صلح با تو صلح با من است، تو امام و پدر امامان یازده‌گانه هستی کسانی که مطهر و معصوم از خطا هستند و مهدی از آن هاست.
با این حدیث و امثال آن پیامبر اکرم(ص) تا حدودی مشخصات ائمه را معین می فرمایند که اولشان علی ابن ابیطالب هستند و بقیه از فرزندان آن حضرت، ولی پیامبر اکرم(ص) تا این حد هم اکتفا نمی‌کنند بلکه جزئیات بیشتری از جانشینان بعد از خود بیان می‌دارند تا اینکه تک تک اسامی امامان بعد از خود را طی چندین روایت به مسلمانان اعلام می‌دارند که آیت‌الله صافی گلپایگانی حدود 50 روایت در این زمینه جمع‌آوری می‌کنند.
از ابن عباس نقل است که از پیامبر اکرم(ص) در مورد امامان بعد از خود سؤال کردم فرمود: امامان بعد از من تعدادشان به عدد حواریون عیسی و نقباء بنی‌اسرائیل هستند. عرض کردم یا رسول الله(ص) آن‌ها چند نفر بودند؟ فرمودند: 12 نفر و امامان بعد از من هم دوازده نفرند که اولشان علی بن ابیطالب است و بعد از او دو نواده‌ام حسن و حسین، بعد از حسین پسرش علی، بعد از او پسرش محمد بعد از او پسرش جعفر، بعد از او پسرش موسی، بعد از او پسرش علی، بعد از او پسرش محمد بعد از او پسرش علی و بعد از او پسرش حسن و بعد از او پسرش حجت.
در روایت دیگر از جابر بن عبدالله انصاری روایت شده است که وقتی آیه «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ»؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اطاعت کنید از خدا و اطاعت کنید از پیامبر خدا(ص) و اطاعت کنید از صاحبان امر و پیشوایان خود، نازل شد، پیامبر اکرم(ص) فرمود: خلفا و ائمه مسلمین بعد از من عبارتند از: علی بن ابیطالب، سپس حسن، سپس حسین، پس از حسین پسرش علی، سپس محمد بن علی که در تورات به باقر معروف است، ای جابر! تو او را درک خواهی کرد، سپس جعفر صادق، سپس موسی بن جعفر، سپس علی بن موسی، سپس محمد بن علی، سپس علی بن محمد، بعد از آن حسن بن علی، سپس هم اسم من و هم‌کنیه من در روی زمین.
پس ما می‌بینیم که به اسامی تک تک ائمه بعد از پیامبر اکرم(ص) توسط آن حضرت تصریح شده است و این افراد از طرف خداوند به حضرت پیامبر اکرم(ص) معرفی شده و ایشان به مردم ابلاغ کردند، پس در واقعه عاشورا تقدیر الهی بر این بود که امام سجاد(ع) بیماری مصلحتی پیدا کند و بعد از پدرشان امامت شیعه را که از طرف پیامبر اکرم(ص) بشارت داده شده و تعیین شده بود، بر عهده بگیرند؛ یعنی نوبت امامت آن حضرت بود، نه اینکه اگر آن حضرت در واقعه عاشورا شهید می‌شدند، شیعه بی امام می‌ماندند، بلکه امامت ایشان از قبل معین شده بود و باید زنده می‌ماندند.