علمی که به آتش ختم می شود

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: یکی از وصیت های ذوالقرنین این است: علم را از کسی که از دانش خود بهره نبرده است یاد مگیر، زیرا کسی که علمش برای خودش سود نداشته به تو سود نرساند.(2)

امیرمومنان(علیه‌السلام) می‌فرمایند: ای مردم! دانش نزد اهلش اندوخته است و شما مأمورید که آن را از اهلش بجویید.(3)

صبوری: پیامبر (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: هر که ساعتی بر خضوع یادگیری شکیبایی نورزد، همواره در خواری جهل بماند.(4)

شرم نکردن: امام رضا(علیه السلام) می فرمایند: کسی که علم ندارد نباید از یادگیری شرم کند.(5)

جواز تملق در تعلم: رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می فرمایند: تملق از اخلاق مومنان نیست، مگر در یادگیری دانش.(6)

دوری از انگیزه های دنیایی: رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می فرمایند: علم را با انگیزه مباهات بر دانشمندان و جدال با بی خردان و ریا در مجالس و جلب توجه مردم به سوی خود جهت ریاست طلبی نیاموزید، چون هر کس چنین کند در آتش است و روز قیامت علم او حجتی بر ضد او خواهد بود؛ لیکن آن را فرا گیرید و به دیگران یاد بدهید.(7)

راوی می گوید: از امام صادق(علیه السلام) شنیدم که می فرمودند: هر کس جیره خوار علمش باشد تهیدست شود. به آن حضرت عرض کردم: فدایت شوم! در میان شیعیان و دوستان شما گروهی هستند که علوم شما را فرا می گیرند و در میان شیعیان تان ترویج می کنند و مردم هم نسبت به آنان اهدا و اکرام دارند.

آن حضرت(علیه السلام) فرمودند: اینان جیره خوار علم نیستند، بلکه جیره خوار علم کسی است که بدون علم و هدایت الهی به طمع کالای بی بها و زودگذر دنیا فتوا دهد تا حقوق دیگران را زیر پا نهد.(8)

یادداشت کردن: امام حسن(علیه السلام) پسران خود و پسران برادرش را خواست و به آنان فرمودند: شما اکنون نوباوگان خانواده هستید و روزی فرا رسد که بزرگسالان خانواده های دیگر باشید، پس علم بیاموزید و هر یک از شما نمی تواند علم را حفظ کند، آن را بنویسد و در منزل نگه دارد تا موقع لزوم از آن بهره مند شود.(9)

پرسشگری: امام باقر(علیه السلام) می فرمایند: دانش گنجینه هایی است و کلیدهای آن پرسش است، پس بپرسید- خدایتان رحمت کند-، چرا که درباره دانش به چهار نفر پاداش داده می شود: پرسنده، پاسخ دهنده، شنونده و دوستدار آنان.(10)

آموزش به دیگران: رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می فرمایند: بهترین صدقه این است که مرد دانشی را بداند و آن را به برادرش یاد دهد.(11)

امام باقر(علیه السلام) می فرمایند: زکات دان این است که آن را به بندگان خدا بیاموزی.(12)

یکسان نگری در تعلیم: امام صادق(علیه السلام) به حسان آموزگار فرمودند: برای تعلیم پاداش مگیر و دانش آموزان در آموزش نزد تو مساوی باشند و برخی را به برخی دیگر برتری و ترجیح نده.(13)

آسان آموزی: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: خدای متعالی مرا آموزگار آسانگیر مبعوث فرموده است.(14)

پاداش تعلیم: عبدالرحمن سُلمی به فرزند امام حسین(علیه السلام) حمد را آموخت. وقتی کودک برای پدرش خواند، آن حضرت هزار دینار و هزار لباس زینتی به او داد و دهانش را پر از مروارید کرد. در این مورد به آن حضرت (علیه السلام) اعتراض کردند. او فرمود: این در برابر عطای او(تعلیم) چیزی نیست.(15)

• پی نوشت ها:
• 1. (رجال الکشی، ص401)، درباره اشعار عبدیر.ک: الغدیر: ص429
• 2.الدعوات،ص63
• 3.الکافی،ج1،ص30
• 4.عوالی اللئالی،ج1،ص285
• 5.عیون الاخبار امام رضا،ج2،ص44
• 6.عدة الداعی،ص81
• 7.ارشاد القلوب، ص16
• 8.معانی الاخبار،ص181
• 9.منیة المرید،ص340
• 10.کتال الخصال، ص245
• 11.منیة المرید، ص105
• 12.الکافی، ج1،ص41
• 13.الکافی،ج5،ص121
• 14.الجامع الصغیر،ج1،ص273
• 15.مناقب آل ابی طالب، ابن شهر آشوب، ج4،ص66

• جام