ذهبي در رابطه با عبد المؤمن بن خلف که از علماي بزرگشان است، در کتاب سير أعلام النبلاء نقل ميکند و از ايشان به عنوان:
الامام الحافظ.
سير أعلام النبلاء، ج 15، ص 480
ايشان ميگويد: وقتي که عبد المؤمن از دنيا رفت، مردم براي او عزاداري کردند و نوحه سرايي کردند.
در رابطه با آقاي جويني که از ايشان تعبير ميکنند:
الإمام الكبير شيخ الشافعية إمام الحرمين.
سير أعلام النبلاء، ج 18، ص 468
جويني استاد ذهبي است.
ايشان متوفاي 478 هجري قمري است.
در کتاب سير أعلام النبلاء آمده است که ايشان وقتي که از دنيا ميرود، مردم عزاداري کردند و منبرش را شکستند و برايشان قابل تحمل نبود که بعد از جويني کسي بالاي اين منبر برود و عزاداري کند.
اين آقايان احساس کردند که بعد از جويني استادي که بيايد براي اينها تدريس کند و مطالب او را بنويسند وجود ندارد، براي همين قلمهايشان را شکستند و ظرفي که در آن مرکب ميريختند، شکستند:
وأقاموا حولا ووضعت المناديل عن الرؤوس عاما بحيث ما اجترأ أحد على ستر رأسه وكانت الطلبة يطوفون في البلد نائحين عليه مبالغين في الصياح والجزع.
سير أعلام النبلاء، ج 18، ص 476
حتي اينها سرهايشان را در طول يک سال برهنه کردند و کسي جرأت نداشت که چيزي برسرش بگذارد و طلاب و شاگردانش در خيابانها و کوچهها ميگشتند و براي او عزاداري ميکردند.
همان عزاداري که امروز مردم براي آقا امام حسين سلام الله عليه در کوچه و بازار انجام ميدهند.
جناب ابن جوزي در کتاب المنتظم (ابن جوزي بزرگ نه سبط ابن جوزي) جلد 9 صفحه 20 مفصل اين قضايا را نقل ميکند.
در رابطه با سبط ابن جوزي که متوفاي 598 هجري است و در رابطه با ايشان ميگويند:
الإمام العلامة الحافظ المفسر شيخ الإسلام مفخر العراق.
سير أعلام النبلاء، ج 21، ص 365
ذهبي وقتي ميخواهد شرح حال ايشان را بنويسد، ايشان ميگويد: وقتي که آقاي سبط ابن جوزي را دفن ميکردند، مؤذن وقتي گفت:
وحزن عليه الخلق وباتوا عند قبره طول شهر رمضان يختمون الختمات بالشمع والقناديل... وأصبحنا يوم السبت عملنا العزاء.
سير أعلام النبلاء، ج 21، ص379 و 380
مردم گريه کردند و ناله زدند و عزاداري کردند و بر روي قبر آقاي ابن جوزي لوستر گذاشتند و چراغاني کردند و شمع روشن کردند و مرثيه سرائي کردند.
همان طوري که در حرم ائمه است.
يکي رواياتي که از مستدرک و بحار الانوار نقل کردهاند که اميرالمؤمنين فرمود: سه چيز است که از اعمال جاهليت است:
والنياحة على الموتى.
مستدرك الوسائل، ميرزا حسين النوري الطبرسي، ج2، ص450 و بحار الأنوار، العلامة المجلسي، ج 79، ص 101
اين روايت را هرکس آورده، مرسل آورده است و سندي براي او ذکر نکردهاند. اين قضاياي جاهليت را مطرح ميکند. نوحه سرايي جاهليت چنين و چنان بوده است.
بزرگان ما گفتهاند: نوحه سرايي بر دو قسم است:
يک نوع آن نوحه سرايي باطل است.
النياحة بالباطل
مرحوم علامه حلي ميگويد:
النياحة بالباطل محرمة إجماعا أمّا بالحقّ فجائزة إجماعا.
منتهى المطلب، العلامة الحلي، ج1، ص466 و مجمع الفائدة، المحقق الأردبيلي، ج8، ص75 و الحدائق الناضرة، المحقق البحراني، ج 4، ص 168
به اجماع تمام فقهاي شيعه نوحه سرايي باطل حرام و خلاف شرع است.
اگر کسي نوحه سرايي باطل داشته باشد و اين که بيايد صورتش را بخراشد و لباسهايش را پاره کند نسبت به مردگانشان، در اين آقايان اشکال دارند.
نه تنها شيعه؛ بلکه خود اهل سنت هم ميگويد: عزاداريها و نوحه سراييهايي که آثار جاهليت در آن باشد؛ مثل اين که وقتي يک فردي از دنيا رفته بگويند: آي چه شمشيرهايي کشيدي و چه دزديهايي کردي و چه آدمهايي کشتي و چه زناهايي مرتکب شدي.
اينها نوحه سرايي باطل است.
زمان سابق، وقتي که کسي از دنيا ميرفت، کشت و کشتار و تجاوزاتش را ميآوردند به عنوان نوحه سرايي مطرح ميکردند.
الباني در صحيح سنن ابن ماجه جلد 1 صفحه 150 تعبيرش اين است: اين نوحه سراييهاي باطل است که منهي بوده است و نبي مکرم از او نهي کرده است.
آقاي الباني کتابي دارد به اسم احکام الجنائز، در صفحه 32 ميگويد: اون نوحه سراييهايي که نهي شده ، نوحه سراييهايي است که در جاهليت بوده است که بر گناهان و معصيتهايي که اين شخص انجام داده بود، نوحه سرايي ميکردند و گريه ميکردند.
بعد ميگويد:
أن النعي ليس ممنوعا كله وإنما نهى عما كان أهل الجاهلية يصنعونه.
احکام الجنائز، ص 32 و فتح الباري، ج 3، ص 116
نوحه سرايي همه جا ممنوع نيست، آن نوحه سرايي که در زمان جاهليت انجام ميدادند نهي شده است نه هر نوحه سرايي.
نوحه سراييهايي که مربوط به رسول اکرم نسبت به حمزه بوده است، آقايان نقل ميکنند و ما هم اين قضايا را قبلا نقل کرديم.
اين رواياتي که آقايان ميآورند صحيح نيست و اگر هم صحيح باشد، از نظر فقه الحديثي، ما دو نوع نوحه سرايي داريم، يکي نوحه سرايي جائز و يکي نوحه سرايي حرام.
وَقُمْتُ أَلْتَدِمُ مع النِّسَاءِ واضرب وجهي.
مسند أحمد بن حنبل، ج 6، ص 274
اين را با سند صحيح احمد بن حنبل آورده است.
همين نوحه سرايي حضرت زهرا سلام الله عليها که خيلي واضح است و حضرت زهرا سلام الله عليها فرزند پيغمبر و صحابيۀ است.
شما ميگوييد:
أصحابي كالنجوم بأيهم اتقديتم اهتديتم .
منتخب الكلام في تفسير الأحلام، ج 1، ص 619
در صحيح بخاري آمده است که حضرت زهرا براي پدر بزرگوارشان نوحه و گريه كردند.