آیا پس از ظهور، قیام و تشکیل حکومت امام زمان اختیار وجود دارد و کسی گناه می‎کند؟

بعد از ظهور امام موعود مانند پیش از ظهور، اختیار باقی است و برای انسان، امکان گناه‎کردن هست. این، مطلبی است مسلم که هم ادله عقلی و هم ادله نقلی بر آن دلالت دارد.

دلایل عقلی
 الف. انسان، موجودی است که ذاتاً در افعال خود مختار است؛ این، یک امر وجدانی است که اگر انسان در خود تأمل کند، این مطلب را درک می‌‎کند. در قرآن کریم نیز آیات متعددی اشاره به این حکم عقل دارد؛ مانند: «وَقُلِ الْحَقُّ مِن رَّبِّکُمْ فَمَن شَاء فَلْیُؤْمِن
وَمَن شَاء فَلْیَکْفُرْ؛ بگو: حق، از پروردگارتان است؛ پس هر که بخواهد ایمان بیاورد و هر که بخواهد انکار کند».[۱]
بنابراین تا وقتی ذات انسان موجود باشد اختیار نیز موجود است.

ب. یکی از اصول دین ما، معاد است. ما معتقدیم قیامت برای تمام افراد، از اول هستی تا به آخر، حتی برای پیامبران و امامان ثابت است و هیچ استثنایی در بین نیست. روشن است مسأله قیامت و ثواب و عقاب، متفرع بر اختیار است.[۲]

ادله نقلی
خداوند در قرآن کریم، مردم را یا با لفظ «ناس» می‌خواند یا با لفظ «مؤمنین» این دو لفظ، شامل تمام افراد می‌‎شود و انسان‎های پس از ظهور، یا ایمان می‌‎آوردند که مشمول این خطابات و تکالیف هستند یا ایمان نمی‌‎آورند که باز هم نشانه اختیار و امکان گناه برای آنان است و هیچ دلیلی بر استثناکردن و خارج‌کردن آن افراد از تحت خطابات قرآن، نداریم.

---

^{پی‌نوشت‌ها
۱. کهف: ۲۹.
۲. توحید، شیخ صدوق، باب۵۹، ح۳، ص۳۶۰؛ ان الله عزوجل ارحم بخلقه مِن أن یجبر خلقه علی الذنوب ثم یعذبهم علیها؛ خداوند، به بندگان خود، رحیم‎تر از آن است که آنان را به گناه مجبور سازد و سپس آنان را کیفر دهد. این حدیث، هم از امام باقر و هم از امام صادق علیهماالسلام نقل شده است، در نتیجه اگر معاد برای همه هست، باید اختیار هم برای همه باشد.}