در غدیر نامی از علی (ع) نیست!!

(بسم الله الرحمن الرحیم)
قرار گرفتن در آستانه عید غدیر به عنوان یکی از بزرگترین اعیاد اسلامی زمینه ای را فراهم آورده تا به شبهات مطرح شده در این باب به ویژه از سوی وهابیت پرداخته و پاسخ های متقن را در این باره عرضه کنیم. از این رو در گفتگو با موحدی، معاون پژوهشی موسسه کانون خورشید، ناظر ارشد بنیاد امامت و مدرس درس خارج امامت درباره یکی از این شبهات به گفتگو پرداخته ایم که در ذیل می آید:

از اصلی ترین دورغ هایی که وهابیت در رد واقعه غدیر و ولایت حضرت امیرالمومنین (ع) بیان می کنند، چیست؟

این تیمیه حرانی در کتاب "منهاج السنّه" یکی از عجیب ترین دروغ های تاریخی را مطرح کرده است؛ البته منهاج السنه مملو از دروغ های تاریخی است مطالبی را مطرح می کند که کذب است مانند اینکه عدد 10 خوشایند شیعه نیست چون عدد ده آنها یاد عشره مبشّره می اندازد که پیامبر (ص) فرموده عشره مبشّره که ابوبکر و عمر و عثمان هم جزو آنها هستند، در جایگاهی در بهشت قرار دارند؛ یا می گوید شیعه خوردن گوشت شتر را حرام می داند چرا که عایشه در جنگ جمل سوار بر شتر شده بود. حرف هایی می زند که هیچ پایه ای ندارد و حتی علمای شیعه به عنوان طنز و شوخی به اینها اشاره نکرده اند چه برسد به عنوان یک اعتقاد. یکی از دروغ های تاریخی شگفت انگیز این تیمیه این است که اصلا در جریان غدیر سخنی از حضرت علی (ع) و صحابه اعم از علی (ع) و غیر علی (ع) به میان نیامده است!

چه پاسخ متقنی در رد این شبهه می توان بیان کرد؟
این مطلب سخیف تر از آن است که کسی بخواهد به آن پاسخی دهد اما پاسخ آن از جهات دیگری اهمیت دارد که به آن باید پرداخت. همان طور که اشاره شد، خبر غدیر متواتر لفظی است (خبر متواتر لفظی خبری است که تا حدی بیان و نقل شده که نسبت به صدور آن از پیامبر(ص) قطع و یقین حاصل شده و کوچکترین احتمالی خلاف آن نمی رود).
خبر غدیر را که ملاحظه می کنیم، تعداد صحابه، تابعین و علماء قرن دوم، آنچه که امروز باقی مانده از مصادر اهل سنت کمتر از نیمی از مصادر موجود آنها است به طور مثال آنها 30 مسند حدیثی داشتند که دو مسند بیشتر برای آنها باقی نمانده است و با این حال که آثار آنها از میان رفته اما 200 تن از صحابه، تابعین و اندیشمندان قرن دوم خبر غدیر را نقل کرده اند؛ ما در سراسر تاریخ اسلام چنین خبری نداریم که تا این حد نقل شده باشد (البته این تنها در منابعی است که از آنها باقی مانده، منابعی که از میان رفته یا نگارش نشده، نیز جای خود دارد) این رقم درباره خبر ثقلین که همه بر تواتر آن اتفاق نظر دارند و به تعداد ناقلین آن 60 تن است یا حدیث منزلت هم هفتاد تن راوی دارد، عجیب است که تا این حد کثرت دارد.

در میان اهل سنت چطور آیا ادله ای در رفع این ادعای کذب وجود دارد؟
محمد بن جریر طبری مورخی که متوفای سال 310 هجری است در اواخر عمرش، یکی از اندیشمندان حنبلی مذهب آمد ادعای ابن تیمیه را کرد و گفت خبر غدیر کذب و دروغ است، با اینکه طبری از افرادی است که در حق امیرالمومنین (ع) جفاهای بسیار و تدلیس هایی در حق ایشان روا کرد و با شیعه عناد داشت، در مقابل این ادعای عالم حنبلی کتابی می نویسد با عنوان "الرد علی الحرقوصیه"(حرقوص پدر بزرگ احمد بن حنبل است که رییس خوارج در جنگ نهروان بود و هر گاه مذاهب دیگر اهل سنت بخواهند حنبلی ها را مورد تمسخر قرار دهند، به آنها می گویند حرقوصیه! یعنی شما از همان خوارج هستید) و در این کتاب، کتاب "الولایه" که به حدیث غدیر اشاره می کند، چهار جلد فقط سند می نویسد و توضیح و تفسیر نمی کند. ذهبی که به نظر می رسد بزرگترین دانشمند متاخر اهل سنت به حساب می آید، و امام المتاخرین نام دارد، او این طور در خصوص این مطلب می گوید:" رأیت شطره فبهرنی سعة روایاته وجزمت بوقوع ذلک؛ من بخشی از کتاب طبری را دیدم و من را گستردگی روایت غدیر مبهوت کرد و به آن قطع و یقین پیدا کردم" (الذهبی، شمس الدین محمد بن أحمد بن عثمان بن قایماز، سیر أعلام النبلاء، ج 14، ص 277، تحقیق: شعیب الأرناؤوط و محمد نعیم العرقسوسی، ناشر: مؤسسة الرسالة - بیروت، التاسعة، 1413 هـ.)
جای دیگر می گوید من از این خبر مدهوش شدم و عقل از سرم پرید!
پس از ذهبی ابن عقده کوفی که ظاهرا زیدی مذهب است (البته در میان اهل سنت مورد وثوق بوده و به او استناد می کنند، حتی البانی به دیدگاه او استناد می کند ) خبر غدیر را در 125 طریق جمع آوری می کند؛ پس از آن حاکم حسکانی حدیث غدیر را جمع می کند.
اما نکته ای که شاید کمتر به آن اشاره شده این است که سجستانی یکی از علمای اهل سنت قرن پنجم، هفده جلد در خصوص سند خبر غدیر می نویسد، و سید بن طاووس می نویسد 125 طریق (یعنی 125 تن از صحابه) مستقیم این خبر را از پیامبر(ص) نقل کرده اند و کتاب سجستانی الان در کتابخانه من وجود دارد و شمرده ام 1300 سند برای خبر غدیر آورده است؛ با این توصیف ملاحظه می کنید ابن تیمیه در قرن هشتم ادعا می کند سخنی از علی(ع) در غدیر نیست!

چرا شخصی مثل طبری که با شیعه معاضدت دارد، به دفاع از حدیث غدیر می پردازد؟

این شبهه البته علمی نیست و بیشتر حالت روانی دارد اما اگر بخواهیم به صورت علمی پاسخ دهیم باید گفت اندیشمندان یک دوره ای نمی توانند در خصوص خبری سکوت کنند، تا جایی مجبور هستند همراهی کنند چرا که مورد اتهام قرار می گیرند. اما نکته بعدی در خبر غدیر این است بالاخره تا چه اندازه می توانند این خبر متواتر را کتمان کنند؟ اندیشمندان اهل سنت همتشان بر منهدم کردن این آثار بوده است، الان نه اثر طبری باقی مانده نه سجستانی و نه ابن عقده؛ فقط ذهبی و ابن کثیر و دمشقی سلفی این کتاب ها را دیده و از این کتب گزارش می دهند یا عده ای دیگر از این کتاب ها می آورند به طور مثال حاکم حسکانی کتاب را با عنوان "شواهد التنزیل" در مناقب حضرت علی (ع) که حدود 300 آیه در قرآن را بیان می کند که در خصوص ایشان نازل شده، اما جالب است که حدود پنجاه سال است اهل سنت این کتاب را تجدید چاپ نکرده اند!
ما امروز در مناظره با اهل سنت نمی توانیم با این کتاب احتجاج کنیم چرا که آنها دیگر این کتاب را چاپ نکرده و شیعه آن را چاپ می کند. آنها حاضر نیستند که کتاب حاکم حسکانی را با آن جایگاه، چاپ کنند چرا که در فضایل حضرت علی (ع) است؛ یعنی راضی هستند کتاب موجود خود را که میراث مکتوب روایی آنهاست، از بین برود اما چاپ نشود!
اما اینکه آنها چرا این اخبار را جمع آوری می کردند باید گفت جمع آوری خبر کاری علمی بوده است.