سیمای آخرالزمان در عصر غیبت چگونه توصیف شده است؟

امام صادق علیه‌السلام در روایتی اوضاع و سیمایی آخرالزمان و عصر نزدیک به ظهور را این چنین ترسیم می‌کند: وی به یکی از اصحاب خود فرمود: هرگاه دیدی که:
- حق بمیرد و طرفدارانش نابود شوند؛
- ظلم و ستم فراگیر شده است؛
- قرآن مندرس و بدعت‌هایی از روی هوا و هوس در مفاهیم آن آمده؛
- دین خدا [عملاً] توخالی شده، همانند ظرفی که او را واژگون سازند؛
- طرفداران و اهل باطل بر اهل حق پیشی گرفته‌اند؛
- کارهای بد آشکار شده و از آن نهی نمی‌شود و بدکاران بازخواست نمی‌شوند؛
- مردان به مردان و زنان به زنان اکتفا کنند؛
- افراد [به ظاهر] با ایمان سکوت کرده و سخنانشان را نمی‌پذیرند؛
- شخص بدکار دروغ می‌گوید و کسی دروغ و نسبت ناروای او را رد نمی‌کند؛
- بچه‌ها به بزرگان احترام نمی‌گذارند؛
- قطع پیوند خویشاوندی شود؛
- بدکار را ستایش کنند و او شاد شود و سخن بدش به او برنگردد؛
- نوجوانان پسر، همان کنند که زنان می‌کنند؛
- انسان‌ها اموال خود را در غیر اطاعت خدا مصرف کنند و کسی مانع نمی‌شود؛
- افراد با دین از کار و تلاش نامناسب مؤمن، به خدا پناه می‌برند؛
- مداحی دروغین از اشخاص زیاد می‌شود؛
- همسایه، همسایه خود را اذیت می‌کند و از آن جلوگیری نمی‌شود؛
- کافر به خاطر سخن مؤمن شاد است؛
- شراب آشکار می‌آشامند و برای نوشیدن کنار هم می‌نشینند و از خدا نمی‌ترسند؛
- کسی‌ که امر به معروف می‌کند خوار و ذلیل است؛
- آدم بدکار در آنچه خداوند آن را دوست ندارد، نیرومند و مورد ستایش است؛
- اهل قرآن و دوستان آنها خوارند؛
- راه نیک بسته و راه بد باز است؛
- خانه کعبه تعطیل شده و به تعطیلی آن دستور داده می‌شود؛
- به زبان می‌گوید، ولی عمل نمی‌کند؛
- بدعت و زنا آشکار شود؛
- مردم به شهادت و گواهی ناحق اعتماد کنند؛
- حلال، حرام شود و حرام، حلال گردد؛
- دین براساس میل اشخاص معنی شود و کتاب خدا و احکام آن تعطیل گردد؛
- جرأت بر گناه آشکار شود و دیگر کسی برای انجام آن منتظر تاریکی شب نشود؛
- مؤمن نتواند نهی از منکر کند، مگر در قلبش؛
- ثروت بسیار زیاد در راه خشم خدا خرج گردد؛
- سردمداران به کافران نزدیک شوند و از نیکوکاران دور شوند؛
- والیان در قضاوت رشوه بگیرند؛
- پست‌های مهم حاکمان بر اساس مزایده است، نه بر اساس شایستگی؛
- مردم را از روی تهمت یا سوءظن بکشند؛
- مرد به خاطر همبستری با همسران خود مورد سرزنش قرار گیرد؛
- زن بر شوهر مسلط شود و کارهایی که مورد خشنودی شوهر نیست، انجام دهد و به شوهرش خرجی دهد؛
- سوگندهای دروغ به خدا بسیار گردد؛
- آشکارا قماربازی می‌شود؛
- مشروبات الکلی به‌طور آشکار و بدون مانع، خرید و فروش می‌شود؛
- مردم محترم توسط زورمند که از قدرتش ترس دارند، خوار شوند؛
- نزدیک‌ترین مردم به فرمانداران آنانی هستند که به ناسزاگویی به ما خانواده عصمت ستایش شوند؛
- هرکس که ما را دوست دارد دروغ‌گو می‌خوانند و گواهیش را قبول نمی‌کنند؛
- در گفتن سخن باطل و دروغ با همدیگر رقابت کنند؛
- شنیدن سخن حق بر مردم سنگین، ولی شنیدن باطل بر ایشان آسان است؛
- همسایه از ترس زیان، همسایه را احترام می‌کند؛
- حدود الهی تعطیل و طبق هوا و هوس عمل می‌شود؛
- مسجدها طلاکاری (زینت داده) شود؛
- راستگوترین نزد آنها مفتریان دروغ‌گو هستند؛
- بدکاری آشکار شده و برای سخن‌چینی کوشش می‌شود؛
- ستم و تجاوز شایع شده است؛
- غیبت، سخن خوش آنها شود و بعضی بعضی دیگر را به آن بشارت دهند؛
- حج و جهاد برای خدا برگزار نمی‌شود؛
- سلطان به خاطر کافر، شخص مؤمن را خوار کند؛
- خرابی بیشتر از آبادی است؛
- معاش انسان از کم‌فروشی به‌دست می‌آید؛
- خون‌ریزی آسان گردد؛
- نماز را سبک شمارند؛
- انسان ثروت زیادی جمع کرده، ولی از آغاز تا آخر، زکاتش را نداده است؛
- قبر مردم را بشکافند و آنها را اذیت کنند؛
- هرج و مرج زیاد است؛
- مرد، روز را با مستی به شب می‌رساند و شب را نیز و اهمیتی به کار مردم نمی‌دهد؛
- با حیوانات آمیزش می‌شود؛
- مرد به مسجد می‌رود و وقتی برمی‌گردد لباس ندارد، (لباسش را دزدیده‌اند)؛
- دل‌‌های مردم سخت و دیدگانشان خشک و یاد خدا برایشان گران است؛
- بر سر کسب‌های حرام آشکارا رقابت کنند؛
- نمازخوان برای خودنمایی نماز می‌خواند؛
- فقیه برای دین خدا فقه نمی‌آموزد و طالب حرام ستایش و احترام می‌گردد؛
- مردم در اطراف قدرتمندانند؛
- در مکه و مدینه کارهایی می‌کنند که خدا دوست ندارد و کسی از آن جلوگیری نمی‌کند و هیچ‌کس بین آنان و کارهای بدشان مانع نمی‌شود؛
- آلات موسیقی و لهو در مدینه و مکه آشکار می‌گردد؛
- مرد سخن حق گوید و امر به معروف و نهی از منکر کند، ولی دیگران او را از این کار برحذر می‌دارند؛
- مردم به همدیگر نگاه می‌کنند و از مردم بدکار پیروی نمایند؛
- راه نیک، خالی و رهرو ندارد؛
- مرده را مسخره کنند و کسی برای او اندوهگین نشود؛
- سال‌به‌سال بدعت و بدی‌ها بیشتر شود؛
- مردم و جمعیت‌ها جز از سرمایه‌داران پیروی نکنند؛
- علایم آسمانی آشکار شود و کسی از آن نگران نشود؛
- مردم مانند حیوانات در انظار یکدیگر، عمل جنسی انجام می‌دهند؛
- انسان در راه غیر خدا بسیار خرج کند، ولی در راه خدا از اندک هم مضایقه دارد؛
- حقوق پدر و مادر رواج دارد و فرزندان هیچ احترامی برای آنها قائل نیستند، بلکه نزد فرزند از همه بدترند؛
- زن‌ها بر مسند حکومت بنشینند و هیچ کاری جز خواسته آنها پیش نرود؛
- پسر به پدرش نسبت دروغ دهد، پدر و مادرش را نفرین کند و از مرگشان شاد گردد؛
- اگر روزی بر مردی بگذرد ولی او در آن روز گناه بزرگی مانند بدکاری، کم‌فروشی و زشتی انجام نداده باشد ناراحت است؛
- قدرتمندان غذای عمومی مردم را احتکار کنند؛
- اموال و حق خویشان پیامبر (خمس) در راه باطل تقسیم گردد و با آن قماربازی و شراب‌خواری شود؛
- به وسیله شراب، بیمار را مداوا و برای بهبودی آن تجویز کنند؛
- در امر به معروف و نهی از منکر و ترک دین بی‌تفاوت و یکسانند؛
- سر و صدای منافقان برپا، اما صدای حق‌طلبان خاموش است؛
- برای اذان و نماز مزد می‌گیرند؛
- مسجدها پر است از کسانی که از خدا نترسند و غیبت هم نمایند؛
- خورندگان اموال یتیمان ستوده شوند؛
- قاضیان بر خلاف دستور خداوند قضاوت کنند؛
- استانداران از روی طمع، خائنان را امین خود قرار دهند؛
- فرمان‌روایان میراث مستضعفان را در اختیار بدکاران از خدا بی‌خبر قرار دهند؛
- بر روی منبر از پرهیزکاری سخن می‌گویند، ولی گویندگان آن پرهیزکار نیستند؛
- صدقه را با وساطت دیگران، بدون رضای خداوند و به خاطر درخواست مردم بدهند؛
- وقت [اول] نمازها را سبک بشمارند؛
- همّ و هدف مردم شکم و شهوتشان است؛
- نشانه‌های برجسته حق ویران شده است؛
در این وقت خود را حفظ کن و از خدا بخواه که از خطرات نجاتت بدهد.[۱]

---

^{پی‌نوشت‌ها
۱. بحارالانوار، علامه‌ مجلسی، ج52، صص 256-260، با تلخیص و گزینش در متن.}